تاریخ چاپ :

2025 Apr 18

www.blestfamily.com 

لینک مشاهده :  

عـنوان    :       

تحقیق شوكانی در با‌ره متعه

تحقیق شوكانی   در با‌ره  متعه

 

 

بسم الله الرحمن الرحیم

 

او گوید:  بهرحال  ما  تعبداً  امر  شارع  را  می‌پذیریم  و  روایت  تحریم  ابدی  متعه  بصورت  صحیح  بما  رسیده  است  و  مخالفت‌ گروهی  از  یاران  پیامبر صلی الله علیه و سلم   با  حرمت  آن  هیچگونه  زیانی  بدلیل  و  حجیت  آن  نمی‌رساند  واگر  بدان  عمل‌كنیم  وآن  را  جایز  بدانیم  در  برابرشارع  مقدس  هیچگونه  عذری  و  پوزشی  نداریم‌.  چگونه  پوزش  داشته  باشیم  و  حال  آنكه  جمهوراصحاب‌،  حرمت  آن  را  پذیرفته  و  آن  را  برایمان  روایت  نموده‌اند.

 تا  جائیكه  ابن  ماجه  با  اسناد  صحیح‌،ازابن  عمرروایت‌ [1]‌كرده  است‌كه  پیامبر صلی الله علیه و سلم   سه  بار  “‌متعه‌”  را  اجازه  دادند،  سپس  آن  را  تحریم‌كردند،  بخدای  سوگند  هركسی  را  سراغ  داشته  باشم‌كه  متعه‌كند،  و  “‌محصن‌”  باشد  او  را  رجم  خواهم‌كرد.  ابوهریره  بروایت  از  پیامبر صلی الله علیه و سلم    گوید:" هدم المتعة الطلاق والعدة والميراث  [سه  چیز  متعه  را  باطل  ساخت‌:  طلاق  و  عده  وفات  و  میراث‌كه  هیچیك  ازآنها  درآن  وجود  ندارند]"‌.

 دارقطنی  آن  را  تخریج  نموده  و  حافظ  آن  را  حسن  دانسته  است‌.  وجود  مومل  بن  اسماعیل  دراسناد  آن‌،  آن  را  از”‌حسن‌”  بیرون  نمی‌آورد،  چون  قرائنی  بدان  ملحق  و  منضم  شده  است‌كه  آن  را  بصورت  حسن  درآورده  است‌.

 

اما  اینكه  بعضی‌گویند:  حلال  بودن  متعه‌،  مورد  اجماع  همه  و مجمع  علیه  قطعی  است  و  حرمت  آن  و  حرام  شدنش  مورد  اختلاف  است  و  چیزی‌كه  مورد  اختلاف  باشد  ظنی  است‌،  چیزی‌كه  ظنی  باشد  نمی‌تواند  چیزقطعی  را  نسخ‌كند،  در  جواب  آن‌گوئیم‌:   اولا  این  ادعا  را  قبول  ندایم‌كه  ظنی  نمی‌تواند  قطعی  را  نسخ‌كند  و  چه  دلیل  بر  آن  دارند؟  مجرد  اینكه  این  سخن  قول  جمهور  است‌،  برای‌كسی‌كه  در  مقام  انكار  و  منع  است‌،  نمی‌تواند  قانع‌كننده  باشد  و  او  دلیل  عقلی  و  سمعی  مبنای  اجماع   مسلمین  را،  مطالبه  می‌كند.

 

دوم  اینكه  نسخ  متوجه  ادامه  استمرار  حلال  بودن  متعه  است  و  استمرار  و  ادامه  حلال  بودن  آنهم‌،  ظنی  است  نه  قطعی‌.  پس  نسخ  ظنی  به  ظنی  است‌.

 

اما  اینكه  ابن  عباس  و  ابن  مسعود  وابن  بی‌كعب  و  سعید  بن  جبیرآیه  ٢٤  سوره  نساء  را  بدینصورت  قرائت  كرده‌اند: " فما استمتعتم به منهن إلى أجل مسمى    ...’‌’  برای  كسانی‌كه  برای  ثبوت  قرآن  تواتر  را  شرط  می‌دانند،  قید  اضافی  آنها  الی  اجل  مسمّی  قرآن  نیست  و  سنت  هم  نمی‌باشد،  چون  آن  را  بصورت  قرآن  روایت‌كرده‌اند.  پس  قید  اضافی  آنها  (‌الی  اجل  مسمّی‌)  تفسیر  آیه  است  و  نمی‌تواند  حجت  باشد.  و  اما  برای‌كسانی‌كه  برای  ثبوت  قرآن  تواتررا  شرط  نمی‌دانند  هیچ  اشكالی  پیش  نمی‌آید،  چون  نسخ  چیزی‌كه  بصورت  ظنی  قرآن  باشد  به  وسیله  چیزی‌كه  بصورت  ظنی  سنت  و  حدیث  باشد،  اشكالی  ندارد  و  نسخ  ظنی  به  ظنی  است‌،  همانگونه‌كه  در  اصول  فقه  مورد  بحث  واقع  شده  است‌.  پایان  سخن  شوكانی‌ .

[قرطبی  در  تفسیر  بزرگ  خود گوید:  ابن  خویز  مندادگفت‌:  نمی‌توان  جواز  “‌متعه"‌،  را  از  این  ‏آیه  استنباط  كرد،  چون  پیامبر(‌صلی الله علیه وسلم ‌)  از  آن  نهی‌ كرده  و  تحریم  نموده  است  زیرا  خداوند  می ‏گوید: "فانكحوهن  باد‌ن  اهلهن‌"،  بدیهی  است‌ كه  نكاح  با  اجازه  اهل  و  اقرباء  همان  نكاح  ‏شرعی  است ‌كه  به  وسیله  ولی  زن  و  با  حضور گواهان  صورت  می‏گیرد  در  حالیكه  نكاح  ‏متعه  چنین  نیست‌.  جهمور  علما  گفته‌اند:  مراد  از  آن‌،  نكاح  متعه‌ای  است‌كه  در  صدر  اسلام  ‏بود  و  ابن  عباس  و  ابی  بن‌كعب  و  ابن  جبیر  بصورت‌:  “‌فما  استمتعتم  به  منهن  الی  اجل  ‏مسمّی  فاتوهن ا‌جورهن‌“  خوانده‌اند  سپس  پیامبر(‌صلی الله علیه وسلم ‌)  از  آن  نهی‌كردند  و  سعید  بن  المسیب‌گفت‌:  ‏به  وسیله  آیه  میراث  نسخ  شده  است  چون  در  متعه  ارث  نیست  و  طرفین  از  هم  ارث  ‏نمی‌برند.  عایشه  وقاسم  بن  محمد گفته‌اند:  تحریم  و  نسخ  متعه  در  قرآن  است  در  آیه‌:  “‌والذین  ‏هم  لفروجهم  حافظون  الا  علی  ازواجهم  او  ما  ملكت  ایمانهم  فانهم  غیر  ملومین‌"،  و  معلوم  ‏است‌كه  متعه  نه  نكاح  است  و  نه  ملك  یمین‌.  دارقطنی  از  علی  روایت‌كرده  است‌كه  پیامبر(‌صلی الله علیه وسلم ‌ )  ‏از  متعه  نهی‌كرد  وگفت  متعه  تنها  برای‌كسی  بودكه  چیزی  نمی‌یافت  چون  آیه  نكاح  و  طلاق  ‏و  عده  و  میراث  بین  مرد  و  زن  نازل  شد،  نكاح  متعه  نسخ‌گردید.  از  علی  روایت  است‌كه  ‏‏"‌نسخ  صوم  رمضان‌كل  صوم  و  نسختِ  الزكاة ‌كل  صدقة  و  نسخ  الطلاقُ  و العدّة  و المیراثُ  ‏المتعةَ  و  نسختِ  الاضحیة ‌كلّ  ذبح‌.  تفسیر  قرطبی ج  3/129/130. عمر  بن  خطاب‌ گفت‌:  لا  ‏اوتی  برجل  تزوج  متعه  الا  غیبته  تحت  الحجاره  (‌هر  مردی  را  پیش  من  بیاورند كه  نكاح  ‏متعه‌ كرده  باشد  او  را  در  زیر  سنگها  پنهان  می‌كنم  -‌او  را  رجم  می‌كنم  چون مرتكب  زنا  شده  ‏است‌.  قرطبی  ج 3/132.  مترجم  ‏]‌.

 

 

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏

------------------------------------------

 [1] -‌ظاهراً  عمر  بن  خطاب  بجای  ابن  عمر  صحیح  است‌.  به  پاورقی  بعدی  مراجعه  شود.  مترجم‌