|
|
تاریخ چاپ : |
2025 Apr 10 |
www.blestfamily.com |
| لینک مشاهده : |
|
عـنوان : |
نكاح محرمات (زناني که ازدواج با آنان حرام است) |
|
نكاح محرمات (زناني که ازدواج با آنان حرام است)
بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند متعال مي‌فرمايد : ) وَلاَ تَنکِحُوا مَانَکَحَ آبَاؤُکُمْ مِنْ النِّسَاءِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَ مَقْتاً وَ سَاءَ سَبِيلاً. حُرَّمَتْ عَلَيْکُمْ أُمَّهَاتُکُمْ وَ بَنَاتُکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ وَعَمَّاتُکُمْ وَ خَالاَتُکُمْ وَ بَنَاتُ الأخِ وَ بَنَاتُ الأُخْتِ وَ أُمَّهَاتُکُمْ اللاَتِي أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ مِنْ الرِّضَاعَةِ وَ أُمَّهَاتُ نِسَائِکُمْ وَ رَبَائِبُکُمْ اللاَتِي فِي حُجُورِکُمْ مِنْ نِسَائِکُمْ اللاَتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلاَجُنَاحَ عَلَيْکُمْ وَ حَلاَئِلُ أَبْنَائِکُمْ الَّذِينَ مِنْ أَصْلاَبِکُمْ وَ أَنْ تَجْمَعوا بَيْنَ الأُخْتَيْنِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللهَ کَانَ غَفُوراً رَحِيماً. وَالْمُحْصَنَاتُ مِنْ النِّسَاءِ إِلاَّ مَا مَلَکَتْ أَيْمَانُکُمْ کِتَابَ اللهِ عَلَيْکُمْ وَأَحِلَّ لَکُمْ مَا وَرَاءَ ذَلِکُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِکُمْ مُحْصِنِينَ غَيْرَمُسَافِحِينَ ( (نساء : 22-24) «با زناني ازدواج نکنيد که پدران شما با آنها ازدواج کرده‌اند؛ چرا که اين کار عمل بسيار زشت و مبغوض و روش بسيار نادرستي است؛ مگر آنچه گذشته است(و در زمان جاهليت بوده است که مورد عفو خدا قرار مي‌گيرد). خداوند بر شما حرام نموده است ازدواج با مادرانتان، دخترانتان، خواهرانتان، عمه‌هايتان، و خاله‌هايتان، برادرزادگانتان، خواهرزادگانتان، مادراني که به شما شير داده‌اند، خواهران رضاعي‌اتان، مادران همسرانتان، دختران همسرانتان از مردان ديگر که تحت کفات و رعايت شما پرورش يافته و با مادرانشان همبستر شده‌ايد، ولي اگر با مادرانشان همبستر نشده باشيد، گناهي (در ازدواج با چنين دختراني) بر شما نيست، همسران پسران صلبي خود و (بالأخره اينکه) دو خواهر را با هم جمع آوريد، مگر اينکه آنچه گذشته است (که با ترک يکي از آن دو خواهر، قلم عفو بر اين کار که در زمان جاهليت واقع شده است، کشيده خواهد شد) بي‌گمان خداوند بسي آمرزنده است (و گذشته راناديده مي‌گيرد و) مهربان است. و زنان شوهردار (بر شما حرام شده‌اند) مگر زناني که (آنان را در جنگ ديني مسلمانان با کافران) اسير کرده باشيد، که (در اين صورت نکاح شوهران کافرشان با اسارت لغو مي‌گردد و بعد از زدوده شدن رحم ايشان) براي شما حلال مي‌باشند. اين را خداوند بر شما واجب گردانده است (پس آنچه را که او بر شما حرام نموده است حرام بداريد و آنرا مراعات داريد) براي شما ازدواج با زنان ديگري جز اينان (يعني جز زنان مؤمن حرام) حلال گشته است و مي‌توانيد با اموال خود (از راه شرعي) زناني را جويا شويد و با ايشان ازدواج کنيد (بدان شرط که منظورتان زنا و دست‌بازي نباشد) و پاکدامن و از زنا خويشتندار باشيد».
خداوند متعال در اين آيه زناني را ذکر کرده که ازدواج با آنها حرام است، و با تأمل در آن در مي‌يابيم که تحريم دو نوع است : 1- تحريم ابدي، که در آن ازدواج مرد با زن براي هميشه ممنوع است. 2- تحريم موقت، که در آن تا زماني که زن در وضعيت خاصي قرار دارد، ازدواج با او ممنوع است ولي بمحض اينکه اين وضعيت تغيير کرد، تحريم از بين مي‌رود و ازدواج با او حلال مي‌شود.
(الف) محرمات ابدى: تحريم ابدي، که در آن ازدواج مرد با زن براي هميشه ممنوع است. که اسباب آن عبارتند از موارد زیر: 1- محرمات نسبى: محرمات نسبى از اين قراراند: مادر و مادر مادر و همچنان به بالا... دختر، دختر دختر همچنان به پائين برود. و دختر پسر و همچنان به پائين... خواهر مطلقا، چه از پدر و مادر باشد، يا تنها پدرى باشد يا تنها مادرى. خواهرزادگان و دختران و پسران آنان هر چند كه پائين رود. عمه مطلقا يعنى خواهر پدر، از پدر و مادر، خواهر پدر از مادر يا خواهر پدر از پدر و هم چنين خاله و برادرزادگان مطلقا. خداوند مىفرمايد: «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ » (النساء: 23). «[نكاح] مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان و عمّههايتان و خاله‌هايتان و دختران برادر و دختران خواهر بر شما حرام گردیده».
2- محرمات سببى: (مصاهرة) محرمات سببى عبارتاند از: 1- زن پدر، 2- زن پدربزرگ، و همچنان به بالا. خداوند مىفرمايد: «وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آَبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ » (النساء: 22). «با منكوحه پدرانتان ازدواج نكنيد». 3- مادر همسر و مادر بزرگ همسر، و همچنان به بالا. خداوند مىفرمايد: «وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ »(النساء: 23). «حرام است ازدواج با مادر همسرانتان و دختران همسرانتان، آن دخترانى كه تحت تكفل شما هستند و با مادرانشان مجامعت كردهايد. اگر با مادرانشان مجامعت نشده است، ازدواج با آنها مانعى ندارد». 4- همسر پسر و پسر پسر و همچنان تا پائين. خداوند مىفرمايد: «وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ » (النساء: 23). «همسران پسرانتان همان پسرانى كه از پشت شما هستند»، يعنى پسران حقيقى نه پسر خوانده، چون ازدواج با بيوه پسر خوانده بلامانع است.
3- محرمات رضاعى: كليه كسانى كه به لحاظ نسب حرام هستند، مانند، مادران، دختران، خواهران، عمهها، خالهها، خواهرزادهها و برادرزادهها، به لحاظ رضاع و شير خوردن نيز حرام مىشوند. رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مىفرمايد: «يَحْرُمُ مِنَ الرِّضَاعِ مَا يَحْرُمُ مِنَ النَّسَبِ» «تمام محرمات نسبى، محرمات رضاعى نيز هستند». (متفق عليه). شيرى كه موجب حرمت مىشود، همان است كه در سن دو سالگى يا كمتر از دو سالگى خورده باشد و دخول شير در شكم بچه به ثبوت رسد، آنحضرت فرمود: «لا تُحَرِّمُ الْمَصَّةُ، وَلا الْمَصَّتَانِ» «يك دفعه يا دو دفعه مكيدن حرمت را ثابت نمىكند». زيرا يك دفعه مكيدن چيز بسيار اندكى است، با يك دفعه مكيدن شير به داخل شكم شيرخوار نمىرسد. توجه: شوهر زن شيردهنده پدر طفل شيرخوار قرار مىگيرد، لذا فرزندان شوهر زن شيردهنده كه از همسرى ديگر هستند، خواهران و برادران شيرخورنده محسوب مىشوند. و مادران پدر، خواهران و عمهها و خالههاى پدر در حق طفل شير خورنده حرام هستند. به همين ترتيب تمام فرزندان زن شير دهنده از هر شوهرى كه باشند، برادران و خواهران طفل شيرخوار محسوب مىشوند. رسولاللّه صلی الله علیه وسلم خطاب به حضرت عايشه رضی الله عنها مىفرمايد: «ائْذَنِى لِأَفَلَحَ أخِى أَبِى الْقُعَيِسِ فَإِنَّهُ عَمُّكِ وَكَانَتْ امْرَأَتُهُ قَدْ أَرْضَعَتْ عَائِشَةَ» «به افلح، برادر ابى قعيس اجازه ورود بده زيرا افلح عمويت مىباشد بدليل اينكه همسر برادرش (ابى قعيس) تو را شير داده است». (متفق عليه). پس با اين حساب ابى قعيس پدر رضاعى و برادرش افلح عموى رضاعى حضرت عايشه ل مىباشد. در حديث عمو بودن از طريق شير خوردن ثابت شده است. اين پيوند به تمام خويشاوندان زن شير دهنده و شوهرش سرايت مىكند. 1- آنهائى كه براى خود طفل شيرخوار حرام مىشوند، براى برادران و خواهران وى حرام نمىشوند. 2- بنابراين براى شخص جايز است كه با مادر رضاعى برادرش يا با مادر، مادر برادر رضاعى يا با خواهر رضاعى برادرش ازدواج كند. 3- آيا همسر پسر رضاعى مانند همسر پسر نسبى و حقيقى است و ازدواج با وى حرام است؟ جهور علماء او را مانند همسر فرزند حقيقى و نسبى حرام مىدانند. و كسانى كه ازدواج با همسر پسر رضاعى را حلال مىدانند، چنين استدلال مىكنند كه همسر فرزند نسبى و حقيقى بدليل مصاهرت حرام است و رضاع (شير خوردن) فقط محرمات نسبى را حرام مىگرداند. يعنى كسانى كه به لحاظ نسبى حرام هستند از طريق رضاع حرام مىشوند. نه كسانى كه از طريق مصاهرت حرام شده‌اند.
4- ملاعنه: شخصى كه همسرش بوسيله لعان از وى جدا شده است، براى هميشه بر وى حرام مىگردد. رسولاللّه مىفرمايد: «الْمُتَلاعِنَانِ إِذا تَفَرَّقَا لَا يَجْتَمِعانِ» «زن و شوهرى كه با هم لعان كردند، هرگز با هم جمع نمىشوند». (ابو داوود و مؤطا با تفاوت الفاظ). (شوهر، همسر خود را متهم به زنا مىكند و بعد از يكديگر جدا مىشوند).
ب) محرمات مؤقت: که در آن تا زماني که زن در وضعيت خاصي قرار دارد، ازدواج با او ممنوع است ولي بمحض اينکه اين وضعيت تغيير کرد، تحريم از بين مي‌رود و ازدواج با او حلال مي‌شود.
1- خواهر همسر، محرم مؤقت است، نكاح با وى تا زمانى كه خواهرش در نكاح است جايز نيست. خداوند در بيان محرمات مىفرمايد: «وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ»(النساء: 23). «اينكه دو خواهر در نكاح جمع كرده شوند».
2- عمه و خاله همسر. ازدواج با عمه و خاله همسر روا نيست مگر زمانى كه برادرزاده يا خواهرزاده مطلقه شود يا فوت كند و عدت بگذارد. از ابىهريره رضی الله عنه مروى است. «نَهَى رَسولُُ اللّهِ صلی الله علیه وسلم أَنْ تُنْكَحَ الْمَرْأَةُ عَلَى عَمَّتِها أَوْ خَالَتِها» (متفق عليه). «رسولاللّه صلی الله علیه وسلم منع كرده است از اين كه يك زن با عمه يا خالهاش در نكاح جمع كرده شوند. يعنى به يك وقت در نكاح يك شخص باشند».
3- زنى كه در قيد نكاح يك مسلمان است. ازدواج با منكوحه ديگران روا نيست تا مطلقه يا بيوه نشده و عدت او منتفى نشده باشد. خداوند در بيان محرمات، مىفرمايد: «وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ »(النساء: 24). «يعنى خانمهاى متأهل كه در نكاح ديگران هستند».
4- زنى كه در عدت طلاق يا وفات است. مادام كه عدتش تمام نشده ازدواج و حتى خواستگارى از او جايز نيست. البته صحبت نكاح بصورت كنايه و گوشزد مانعى ندارد. مثلا خواستگار خطاب به معتده بگويد: تو واقعا زن خوبى هستى، اخلاق و رفتار تو مورد پسند است، اگر كسى مىخواهد ازدواج كند با زنى مانند تو ازدواج كند و ... خداوند در اين باره مىفرمايد: « وَلَكِنْ لَا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّا أَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفًا وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتَّى يَبْلُغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ »(البقرة: 235). «بصورت پنهانى با آنان (در حالت عده) وعده نكاح نكنيد، البته گفتن سخن نيكو مانعى ندارد. و تا عده منتفى نشده، تصميم نكاح با آنان نگيريد».
5- مطلقه ثلاث: براى شوهر ازدواج مجدد با زنى كه او را سه طلاق داده حرام است. البته اگر با شوهر دوم ازدواج كند و شوهر دوم بعد از دخول او را طلاق دهد يا فوت كند و عدت بگذرد، براى شوهر اول حلال مىشود. خداوند مىفرمايد: « فَلَا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ » (البقرة: 230). «(بعد از طلاق ثلاث) براى (شوهر اول) حلال نيست مادام كه با شوهرى ديگر ازدواج نكرده است».
6- زانيه، تا توبه نكرده و توبهاش به ثبوت نرسيده باشد، ازدواج با وى حرام است، بعد از متيقن شدن توبه و انقضاء عدت، مىتوان با وى ازدواج كرد. خداوند مىفرمايد:« وَالزَّانِيَةُ لَا يَنْكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ »(النور: 3). «با زنى كه زانيه است، نكاح نكند مگر مرد زانى يا مشرك. نكاح با زن و مرد زناكار براى مؤمنان حرام است». رسولاللّه صلی الله علیه وسلم مىفرمايد: «الزَّانِى الْمَجْلُودُ لاَ يَنْكِحُ إِلاَّ مِثْلَهُ» (احمد و ابوداود رجال سندش ثقه هستند). «شخصى كه مرتكب زنا شده و تازيانه خورده است، ازدواج نكند مگر با زنى كه مانند خود او است».
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین. |
|