|
|
تاریخ چاپ : |
2025 Apr 16 |
www.blestfamily.com |
| لینک مشاهده : |
|
عـنوان : |
کار خارج از منزل زنان |
|
کار خارج از منزل زنان
الحمدالله رب العالمين، والعاقبه للمتقين، ولاعدوان الا علي الظالمين، والصلاه والسلام علي محمد الذي ارسله ربه رحمه للعالمين و علي آله و صحبه اجمعين.
مقتضای عدالت اسلامی این است که کارها و مسئولیت‌های روزمره زندگی براساس فطرت، طبیعت و توانایی خاص هر یک میان آنها تقسیم شود. در همین رابطه است که کارهای خارج از منزل را به مردان و کارهای داخل خانه را به زنان سپرده است و این را از عملکرد و سنت رسول خدا صلی الله علیه وسلم در مورد علی و فاطمه رضی الله عنهما می‌توان فهمید.
عرصه کار و تلاش در محیط خانه و منزل برای زنان عرصه گسترده و متنوعی است و همه امور مربوط به تهیه غذا، نظافت، شستشو، خیاطی، مرتب نمودن خانه و ...، را شامل می‌شود. هم‌چنین مسائل مربوط به دانش و آموزش قرآن و احادیث رسول خدا صلی الله علیه وسلم و آشنایی با احکام شریعت، فقه، اخلاق و ...، را در بر می‌گیرد.
نتيجه كارهاى زن بيرون از خانه كار كردن زن بيرون از خانه نتيجههاى منفى براى زن و خانواده و جامعه در بر خواهد داشت كه مىتوان آن را بدينصورت خلاصه نمود:
1- ايجاد مزاحمت براى مردان در اتوبوسها و در كار: و گاهى زن خسته از پاى در مىآيد، و نيز گاهى بر اثر شلوغى و كار زياد در معرض خطر قرار مىگيرد و بعضى خصوصيتهاى زنانه در زيبايى اش را از دست مىدهد.
2- زنى كه بيرون از خانه كار مىكند نمىتواند كارهاى خانهاش را بخوبى انجام دهد و نيز نمىتواند فرزندانش را تربيت نمايد و به آنها رسيدگى كند، كه رفتهرفته شوهر از همسرش بدليل نپرداختن به امور خانه دارى و تربيت فرزندان دلسرد مىشود و نهايتا منجر به طلاق و جدايى مىگردد و يا اينكه با زنى ديگر ازدواج مىكند.
3- گاهى اشتغال زن در بيرون از خانه سبب طلاق و جدايى و فرو پاشيدن خانواده و پراكنده شدن بچهها مىشود زيرا ممكن است زن در محل كارش به مردى ديگر علاقهمند شود چون شيطان مانند خون در بدن انسان حركت مىكند.
4- كار كردن زن بيرون از خانه باعث مىشود تا مادر از بچه هايش جدا شود در نتيجه فرزندان از مهر مادرى و تربيت مادر محروم مىشوند و در نهايت منحرف گشته و دست به ارتكاب جرايم مىزنند، همانگونه كه در جوامع غربى كار كردن زن در بيرون از خانه چنين نتيجههايى منفى بر جاى گذاشته است.
5- از آثار بد كار كردن زن در بيرون از خانه، از دست دادن كودك است مادر وقت كارش فرا رسيده و كودك مريض است، مادرش را صدا مىزند و مىگويد مرا در خانه تنها براى چه كسى مىگذارى؟ اما، مادر مجبور است كه سر كارش برود و كودك همچنان فرياد مىزند مادر مادر؟
هنگامى كه مادر از سر كار به خانه بر مىگردد با جسد بىروح كودكش روبرو مىشود كه زندگى را بدرود گفته است، مادر غمگين مىشود و براى از دست دادن كودكش گريه مىكند و از كارش پشيمان مىگردد و با خود مىگويد فايده اين كار و حقوق چيست؟ پولى كه باعث مرگ كودكم و از دست دادن عزيزترين سرمايهام مىشود چه سودى دارد؟
زن يكى از عوامل بيكارى در جوامع غربى 1- در جوامع غربى، زنان به تمام ميدانهاى كار وارد شدهاند بنابر اين آمار بيكارى در اين جوامع بسيار بالا رفته است، كه كنترل رشد فزاينده بيكارى براى اقتصاد دانان مشكل گرديده است، علت اصلى رشد بيكارى در اين جوامع هجوم زنان به ميدانهاى كار است كه باعث ايجاد مزاحمت براى مردان در ادارههاى دولتى و شركتها و كارخانهها و ديگر مؤسسات شده است.
2- بحرانهاى اقتصادى كه جوامع غربى دچار آن شدهاند، آنها را بر آن داشته تا بسيارى از كارمندان و كارگران خود را اخراج كنند، و آنها معمولا بيشتر مردان را از كار اخراج مىكنند. چون مديران شركت و كارخانهها و مراكز تجارى زنان را بر مردان ترجيح مىدهند، چون كارمند زن با جذابيت خاص زنانه خود مشتريان زيادى را جلب مىكند.
3- متاسفانه كشورهاى اسلامى نيز قدم به قدم از جوامع غربى تقليد مىكنند و زنان را به عرصههاى كار و اشتغال در ادارههاى حكومتى وارد نمودهاند، حتى بسيارى از وكلاء و نيز بيشتر كاركنان شركتها و مؤسسههاى خصوصى و عمومى و كارگاهها را زنان تشكيل مىدهند اين امر باعث شده تا مردان كه مسئوليت تهيه مخارج خانواده به عهده شان است، بيكار بمانند و در چنين اماكنى كه زن و مرد با هم يكجا هستند بر اثر اختلاط آنها، فساد اخلاقى انتشار پيدا نموده و روابط زن و شوهر بر اثر اين اختلاط تيره گرديده است.
با این همه از نظر شریعت اسلام کار کردن زنان در محیط خارج از محیط خانه در صورت ضرورت می‌توانند کارهایی مانند کشاورزی، تجارت و کارهای صنعتی و اشتغال در ادارات حکومتی به ویژه در عرصه آموزش و پرورش، بیمارستان و درمانگاه‌های ویژه خانم‌ها با مراعات شروط و موازین زیر انجام بدهند:
زنانی که به هر دلیل لازم است در خارج از منزل کار کنند، باید حتی‌الامکان در محیطی باشند که ناچار نشوند با مردان بیگانه و نامحرم در اتاق و محلی خلوت کار کنند و در حضور مردان بیگانه و نامحرم در اتاق و محلی خلوت کار کنند و در حضور مردان بیگانه به جز دست و صورت چیز دیگری از بدن آنها نمایان نباشد؛ زیرا حفظ حجاب از کرامت و حرمت و شخصیت آنان محافظت می‌نماید و از بازیچه قرار گرفتن آنان توسط آدم‌های هوس‌باز و هرزه جلوگیری می‌نماید و از کانون خانواده و ادامه زندگی سالم و طبیعی پاسداری می‌کند.
زمانی دختران و خانم‌ها می‌توانند در خارج از منزل به کار مشغول شوند، که اولیاء و سرپرستان آنها مانند پدر، جد یا شوهر این کار را به خیر و مصلحت آنها تشخیص دهند و محیط کار را مایه گرفتاری و پدید آمدن مشکلاتی برای او تشخیص ندهند. خداوند متعال در این‌باره می‌فرماید: « الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ» (النساء / 34) «مردان بر زنان حق سرپرستی (و در جامعه کوچک خانواده حق مدیریت و مسئولیت مشورت را) دارند. بدان سبب که خداوند برخی را بر برخی دیگر برتری بخشیده و بدین خاطر که (معمولاً مردان کار و درآمد دارند و مخارج خانواده را تأمین می‌نمایند) و از اموال خود هزینه (منزل را) تهیه می‌کنند».
اصل و قاعده در شریعت اسلام این است که زنان در مقابل هزینه و مخارج زندگی خود و خانواده (در مقام مادر، همسر، دختر یا خواهر بودن) مسئولیتی بر دوش ندارند، بلکه ولی یا شوهر آنها مسئول تأمین نیازهای زندگیشان می‌باشند، اما هرگاه به خاطر فوت پدر یا شوهر یا ناکافی بودن نفقه‌ای که به او می‌دهند، یا به خاطر نداشتن شوهر، فرزند و ...، به سرگرمی و مشغولیتی نیازمند بود، می‌تواند در خارج از منزل به کاری مشروع و مباح با حفظ موازین اخلاقی و ایمانی بپردازد؛ زیرا «ضرورت‌ها ناپذیرفتنی‌ها را پذیرفتنی می‌نمایند». و «نیازمندی عمومی یا فردی به منزله ضرورت است» و «هر ضرورتی در حد خود مورد سنجش قرار می‌گیرد». و همین ضرورت است که سبب عدول از اصل بودن زنان از کانون خانواده و منزل می‌شود؛ زیرا خداوند متعال می‌فرماید: « وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ» (الاحزاب / 33) «در خانه‌هایتان مستقر شوید».
مواردی مانند رفتن به دنبال تحصیل، تجارت برای رفع نفقه خود و فرزندانش، شهادت در دادگاه، مراجعه به پزشک و امثال آن را می‌توان جزو ضرورت‌های خارج شدن زنان از منزل برشمرد، اما لازمه دین بودن و کار کردن در خارج از منزل این است که نباید مرد و زن بیگانه و نامحرم در محل کار اداری مشغول باشند؛ زیرا رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودهاند: «هیچ‌گاه مردی با زنی که با او نامحرم است خلوت ننماید؛ زیرا نفر سوم آنها شیطان است (و برای ایجاد فساد و تباهی تلاش می‌کند)». (مسند احمد)
هم‌چنین به مسافرت رفتن بیش از 85 تا 89 کیلومتر خانم‌ها، بدون اجازه پدر یا شوهر جایز نیست؛ زیرا رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودهاند: «برای زنی که به خداوند و دنیای پس از مرگ ایمان دارد، روا نیست که بدون اجازه همراهی محرمی به سفرهای بیش از سه شبانه‌روز برود».( مسلم و ترمذی و ابوداود) لازم به یادآوری است که جایز نیست زنان و دختران درخانه‌ای به تنهایی زندگی کنند؛ زیرا احتمال دچار شدن به هرگونه مشکل و ناهنجاری و ترس و اضطراب برای آنها وجود دارد.
همچنان که گفته شد: از نظر شرعی پرداختن زنان به کشاورزی، آموزش زنان، پزشکی، هیچ مانعی ندارد و در هر یک از آن اعمال آن‌چه بر خانم‌ها واجب است مراعات اصول و موازین شرعی در آن کارها و حفظ اصول و ارزش‌های اخلاقی و پاسداری از حرمت و کرامت خود و خانواده است.
لازم است کار خارج از منزل خانم‌ها با سرشت و طبیعت زن بودن آنها متناسب باشد. برای مثال کارهایی مانند بنایی، جوشکاری، آهنگری، کار در معادن، رانندگی ماشین‌های سنگین راهسازی و مسافربری، جارو کردن کوچه و خیابان، حمالی، مهندسی صنایع سنگین، مهندسی کشاورزی و ...، برای آنان مناسب نیست؛ زیرا این‌گونه کارها به روحیاتی خاص، توانایی جسمی و شرایط ویژه مردان نیازمند است.
مسئولیت‌های سیاسی و اداری عمومی مانند امامت و رهبری، مقام قاضی القضاه ، نیروهای انتظامی و فرماندهی ارتش برای خانم‌ها مناسب نیست و این به معنی بی‌کفایتی و ناتوانی آنها نیست، بلکه به خاطر سنگین و پرحجم بودن بار مشکلات و مسئولیت‌های ناشی از آن مقام و موقعیت‌هاست؛ زیرا از رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت شده که پس از خبردار شدن ایشان از بر تخت سلطنت نشستن دختر کسری پادشاه ایران فرمودند: «ملتی که زمام امور خود را به دست خانمی بسپارد، پیروز نمی‌شود».(بخاری و مسلم ) عدم تناسب آن مقام و مسئولیت‌ها برای کل و مجموع زنان است؛ زیرا گاهی برخی از زنان ممکن است که از بسیاری از مردان در ادای هرچه بهتر آن مسئولیت‌ها موفق‌تر بوده باشند و نمونه‌هایی هم در گذشته و در عصر حاضر وجود داشته و دارد، اما معمولاً موارد نادر و کم، مبنای اصل و قاعده قرار نمی‌گیرند و این رأی مورد تأیید اکثریت ائمه مذاهب و فقهاست.
برای خانم‌های مؤمن و پرهیزکاری که می‌خواهند به اصول، ار‌زش‌ها و اهداف شریعت اسلامی پایبند باشند، بهتر آن است که در عرصه‌های پزشکی، بیمارستان‌های ویژه زنان، مدارس و دانشگاه‌ها به کار بپردازند. با این حال از نظر اجتماعی ثابت شده است که کار زنان در محیط خارج از منزل به قیمت بیشتر شدن مشکلات و زحمات مردان تمام می‌شود و زمینه را برای بیکاری میان مردان جوان که مسئولیت تشکیل خانواده و تأمین هزینه‌های زندگی را بر دوش دارند فراهم می‌نماید و گاهی به خاطر نامناسب بودن محیط کار زنان، زمینه روابط ناپسند، فروپاشی خانواده‌ها و ایجاد دشمنی و ناهنجاری را فراهم می‌نماید.
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین. وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.
|
|