حقوق کودک بین قوانین (وضعی)بشری و قوانین شرعی

بچه ها زینت زندگانی این جهانند که جان آدمی با مشاهده شان مسرور و چشم از دیدنشان خنک می شود و روح از سخن گفتن با آنان تازه می گردد. کودکان ،جوانان فردایند که آرزوهای آینده به آنان بستگی خواهد داشت.به همین دلیل کودکان در کانون توجه تمام جهانیان قرار گرفته اند، و کنفرانسها برای آنان برگزار می شود ، در 19 سپتامبر 2002 میلادی سازمان ملل، کنفرانس بین المللی را در ابتدای  نشست زن و جمعیّت، برگزار نمود که قبل از آن هم نشست های رسمی برگزار شده بود که در آنها اسناد مهمی  به نام (جهانی امن برای کودکان )  در باره کودکان، به امضا رسیده بود . گفته می شود که هدف این سند یکسو کردن تمام جهانیان تحت نظام اخلاقی و اجتماعی واحدی است که سعی دارد با مبنا قرار دادن الگوی غربی  موضوع کودک را جهانی نماید، وبه دیگر نظام های تربیتی مجال حفظ هویت و اصالت خود را نمیدهد.

با کمال تأسف جهان عرب و جهان اسلام در مقابل این بندها(ی امضا شده)   از اسناد ،کاری انجام نمی دهد، بلکه  در آماده سازی کودک از نظر تربیتی ، اجتماعی و روانی  ، بر شیوه و راه غرب گام می نهد و گنجینه ی نفیس قوانین وحقوق تربیتی که پایه هایش را اسلام بنا نهاده پشت سر قرار می دهد قوانینی که با اجرای آنها مردانی نمونه تربیت می شوند که قادر به پاسخگویی تمام نیازهای تمدن نوین خواهند بود.  بند های این سند هر چه که باشد، باز هم در رعایت حقوق کودک  به پای اسلام ،که ما فوق تمام نظام های حقوقی  و قوانین وضعی قدیم وجدید است، نخواهد رسید.

اسلام درتمام مراحل کودک به وی اهمیّت بسزایی  داده است: در دوران جنینی ، شیرخوارگی، طفولیت، نوجوانی و جوانی تا به مر حله بزرگسالی می رسد. دکتر رشاد موسی – استاد رشته سلامت روانی دانشکده تربیت دانشگاه الأزهر- در تحقیق خود تحت عنوان « بنای روانی کودک در پرتو اسلام برای رویارویی با چالشهای تمدنی» به حقوقی که اسلام برای طفل ضمانت نموده ،  اشاره می کند. مثلاً اسلام  نه تنها مواظبت و نگهداری از جنین از سوی مادر ، را واجب می داند، بلکه به او اجازه داده تا در صورت ترس از رسیدن ضرر به  خود مادر یا جنین روزه خود را نیز بشکند و در عین حال او را از خوردن یا نوشیدن هر چیز مضر برای سلامت جنین بازمیدارد وسقط جنین را مگر در صورتی که سلامت مادر به آن بستگی داشته باشد، حرام می داند. از طرفی حق بچه را در نسب ، حضانت، سرپرستی و رعایت شئون وی قبل از بلوغ و همچنین حقوق مالی بچه از نفقه او که بر والدین در دوران بارداری و بعد از آن دارد ، حق وصیّت، وقف ، و حقوق دیگر مربوط به کودک در هنگام ولادت را حفظ می نماید، حقوقی مانند:

-         مستحب بودن تبریک وتهنیت هنگام ولادت کودک.

-         مستحب بودن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ طفل

-         مراسم شیرین کردن و باز کردن دهان طفل(مراسم تحنیک)

-         تراشیدن موی سر و صدقه دادن هموزن آن از طلا به فقرا

-         عقیقه نوزاد

-         ختنه کردن(برای پسران)

دکتر رشاد همچنین می افزاید که اسلام به مرحله کودکی بسیار اهمیت داده است ؛ زیرا به تناسب اهمیت دادن به آن،  خشت اوّل در بنای شخصیت مثبت یا منفی فرد نهاده می شود.

اسلام به این دلیل چنین اهمیتی برای طفل و تربیتش قائل است که بیشترین تأثیر را در پایه گذاری شخصیت روانی کودک و در نتیجه در تکوین و شکل گیری جامعه اسلامی خواهد داشت.

دین مقدس ما  بسیاری از ابعاد حمایت از کودک را در اولویّت قرارداده است که تعدادی از انها به قرار زیر است:

-         اول: پاسداری از کودک از نظر حضانت ورضاع(شیرخوارگی) . اینجاست که قرآن  کریم حقیقت فایده ی خوردن ازشیرپاک واستریلیزه ی سینه ی مادر را تجویز می فرماید، شیری که از تمام انواع شیرهای مصنوعی بهتر است و به طور همزمان از نظر تغذیه ای و روانی  هم برای مادر و هم برای طفل فواید مهمی دارد.

-         دوّم: مراقبت و نگهداری جسمی: که در سنّت پیامبر( صلی الله علیه وسلم) خلاصه آن به این شیوه آمده است:

-         تأمین نفقه {عن ثوبان بن مجدد مولي رسول الله (صلي الله عليه وسلم) قال: (أفضل دينار ينفقه الرجل دينار ينفقه علي عياله)}. ( بهترین دیناری(پولی) که مرد خرج می کند، همانی است که برای خانواده خود هزینه می نماید.)

-         دور نگه داشتن و حفظ کودک از بیماری ها: یکی از اهداف شریعت اسلام، حفظ جان انسانهاست که خلاصه آن در سه مفهوم زیر آمده است:1. حفظ نسل بشر با تشریع تناسل(از طریق ازدواج)، 2.حفظ سلامتی وبقای او از جهت خوردن وآشامیدن(که او را از داخل حفاظت می کند) و.لباس و مسکن  ( که او را از بیرون حفاظت می نماید.) 3. حفظ انسان از جهت تغذیه (که نباید از چیزهایی تغذیه نماید که  برایش مضریا کشند یا از بین برنده سلامتی اند.)

-         مراقبت وجدانی از کودک: که از طریق نیکی و رحم نمودن به آنها و بازی کردن و شاد کردن و رعایت عدالت دربینشان صورت می گیرد.

-         مراقبت علمی و تعبدی: . این نوع از مراقبت عبارتند از: تعلیم ایمان و مطالعه، حفظ قرآن، آموزش  خواندن و نوشتن، نماز و روزه و کارهای نیک و آداب وسنت های نبوی(صلی الله علیه وسلّم) که تنها وسیله ی حیات وزندگی راستین قلب و جان و زندگی ابدی هستند.

-         مراقبت رفتاری و اجتماعی از کودک: که با عادت دادن آنها به فضایل و مکارم اخلاقی ، انتخاب دوست خوب، دعا کردن برایشان و دعای بد نکردن در حق آنان و نیز احترام گذاشتن و تشویق آنان برای صراحت در حق گویی و پایداری بر آن، انجام میشود.

 بنابر آنچه گفتیم ، به عقیده ما اگر امضا کنندگان و آماده کنندگان اسناد بین المللی به این قوانین برخاسته از قرآن وسنت پیامبر(صلی الله علیه وسلم) پایبند می بودند، این کار به ایجاد موارد اساسی لازم برای تربیت روانی سالم در کودک می انجامید و او را برای رویارویی با چالش های تمدنی در هر عصر و زمانی آماده می ساخت.

مترجم: عبید الله

سايت خانواده خوشبخت

BlestFamily.Com