کودکان و اینترنت

در عصر کنونی، اینترنت وسیله ای مهمّ و حیاتی از وسایل ارتباط جمعی به شمار می آید که در دسترس همگان قرار دارد. کودکان نیز که  طبیعتاً جزو همین جامعه بوده، از چیزی که در محیطشان وجود دارد تاًثیر می پذیرند و با وجود تعداد بسیار زیاد دستگاههای رایانه و مراکز سرویس دهی که امکان وصل شدن و ورود به دنیای اینترنت را فراهم می کنند، اینترنت به چیزی تبدیل شده که بسیاری از مردم از جمله کودکان به طور عادی از آن استفاده می کنند.

بدون شک استفاده از حجم بسیار عظیم اطلاعات، اهمیت بالایی به اینترنت بخشیده است، و این وسیله به جولانگاه تحقیق و جستجو در باره معلومات و کشف و دانستن امور بدل شده که همه از جمله کودکان ما، برای آن تلاش می کنند، بنابراین آیا دنیای اینترنت ، برای کسی در آن تبحّر دارد، محیطی امن است؟ و آیا گذراندن ساعتها وقت در گشت وگذار اینترنتی برای کودکان مفید است؟ آیا استفاده از اینترنت برای کاربران، آثار منفی هم در بر دارد؟ / آیا انتخاب اسم مستعار در (اتاقهای گفتگو اینترنتی)چت روم ها و میز گردهای اینترنتی برای صاحبان خود معنای خاصی دارند؟  و ..و بسیاری دیگر از سؤالاتی که ذهن والدین و مربّیان و تصمیم سازان را که این موضوع از دور یا نزدیک برایشان اهمیت دارد ،در بسیاری از موقعیت ها به خود مشغول نموده است.

و اکنون بعد از مدتی که از شکوفایی خدماتی که اینترنت به کاربران خود ارائه داده، جهان به دنبال نقاط ضعف قوت کاربران این وسیله، به خصوص کودکان، است و دولت ها قوانین بازدارنده ای را برای جلوگیری از هرگونه سوء استفاده ممکن به اجرا گذاشته اند.

استفاده ی روبه رشد و فزاینده از اینترنت در سطح جهان، شاید به دلیل رضایت روانی باشد، که برای افراد به وجود می آورد و آنان را بیشتر مجذوب خود می کند که باعث نشستن طولانی مدت آنان پشت کامپیوتر های شخصیشان می گردد. واین همه به خاطرعدم احساس تنگنای اجتماعی یا فشار روانی در حین استفاده از اینترنت ، آزادی ورود به غرفه های گفتگو(چت روم)و سخن گفتن با هرکس و در باره هر چیز و حتی گاهی طرح سؤالاتی مشکل وآزار دهنده است. واین به علّت طبیعت اینترنت است که از کاربران نمی خواهد که هویت حقیقی خود را فاش کنند . چیزی که باعث می شود درباره هر چیزی که به او آرامش روانی بدهد، سخن بگوید، بدون اینکه کسی از سن، جنس و وضعیت اجتماعیش سخنی به میان آورد و این سبب آرامش خیال برای کاربر شده ،برایش حاشیه آزادی ایجاد می کند که بدان نیازمند است ، حاشیه امنی که نمی تواند در روبرو شدن و تعامل مستقیم با دیگران ازآن بهره مند باشد.

با اینکه داشتن خبره و تجربه کافی برای استفاده از اینترنت، خیال فرد را از افشای هوّیتش پیش دیگران، راحت می کند، امّا باز هم عادتهای رفتاری متعددی را سبب می شود که یکی از بدترین آنها عادت به نشستن ساعتهای متمادی جلوی دستگاههای رایانه است که از نشاط شخص می کاهد و او را از تحرک و جابجایی مورد نیاز روزانه باز می دارد، همچنین نوعی حالت انزواطلبی و گوشه گیری بر این نوع کاربران غالب می شود که بر سرشت مشارکت اجتماعی آنان تاثیر منفی می گذارد.

همچنین کاربران اینترنت به شیوه های گوناگون مثبت یا منفی، تحت تأثیر نامه های الکترونی (ایمیل های) تبلیغاتی، فرهنگی و یا در خواست های مختلفی که از این طریق با آن روبرو می شوند( بر حسب نوع نامه ها وشخصیت فرستنده آنها )،قرار می گیرند که اینجا در می یابیم که کودکان بیش از دیگران از آنچه در اینترنت می بینند، تأثیر می پذیرند، و شاید گاهی کودک تصورات عجیب و غریبی را از جامعه ، دین و هویت خویش در ذهنش پایه ریزی کند که در چنین شرایطی تعامل با وی مشکل خواهد بود زیرا او اکنون هویتی دارد که به طور کلی با آنچه خانواده ، سرپرستان و جامعه از او انتظار دارند، متفاوت است.

همانطور که قبلاً اشاره کردیم کاربران اینترنت با پنهان شدن پشت نامهای مستعار مختلف به پوشانیدن هویت حقیقی خود متوسل می شوند،که این نامها معمولاً به این دلیل انتخاب می شوند که منعکس کننده چیزی هستند که فرد می خواهد آن را پیش خود نگه دارد، شاید بعضی پشت نامهایی خلاف شخصیت واقعی خود پنهان شوند، مثلاً اگر ترسو باشند ممکن است نام شیر را برای خود انتخاب کنند، یا مردی نام خانمها را انتخاب کند، یا شاید نام، نشان دهنده طبیعت یا صفتی در وجود شخص باشد یا خصوصیت برجسته ای در شخصیت وی باشد، مثلاً اگر بخشنده باشد نامی را که نشان دهنده بخشندگی بسیار است انتخاب می کند یا اگر عاشق است نامی را برمی گزیند که نشانگر عشق شدید باشد، به این ترتیب نامهای مستعار فرصت رایگانی را به کاربر می دهند تا حقیقت خود را پنهان نموده، و از آزادی بی قید و بند در تعامل با دیگرانی که هر کسی می توانند باشند، لذّت ببرد. و شاید کسی باشد که استفاده او از اینترنت مضرّ و ممنوع است.

اینترنت با همه اوصافی که گفتیم شاید برای بعضی، تبدیل به چیزی اساسی وبرای بعضی در درجه دوّم اهمّیت باشد، امّا آنچه در واقع به آشکارا مشاهده می شود این است که اینترنت، امروز چه بخواهیم وچه نخواهیم، در جامعه ی ما جایگاهی پیدا کرده است. بنابر این ، اگر کودکان ما بخواهند از اینترنت استفاده کنند، باید چه رفتار و تعاملی با آنها داشته باشیم.

بچه های ما و استفاده از اینترنت

بچه ها در اینترنت،با فرستادن نامه های الکترونیک و صحبت کردن با دیگران در غرفه های گفتگو، احساس لذت و هیجان می کنند و تحقیق و کشف چیزهای مختلف را که اینترنت به سادگی و آزادی کامل در اختیارشان قرار می دهد، دوست دارند.

امّا آیا استفاده کودکان از اینترنت کاملاً امن است؟

 آمارها این واقعیت را به ما نشان می دهد که از 400 هزار تا 2 میلیون کودک از راه اینترنت مورد سوء استفاده جنسی قرار می گیرند. و 100 هزار پایگاه اینترنتی(سایت) غیر اخلاقی وجود دارند که بچه ها به آنها سر می زنند، و هر روزه 3900 سایت غیر اخلاقی جدید واردعرصه می شوند و بچه ها به علت کثرت استفاده از اینترنت، بدان معتاد شده، و وقت زیادی که جلوی  صفحه کامپیوتر می گذرانند، باعث افت تحصیلی آنان می گردد.

آیا بچه ها را از استفاده اینترنت منع کنیم یا راهنمایی؟

طبیعتاً ممنوع کردن استفاده از اینترنت برای کودکان مشکلی را حل نخواهد کرد و امروزه هم کار سختی است؛ زیرا کودک یا جوان (ما) درصورت امکان، می تواند  در خارج منزل با دوستان یا در کافی نت های متعدد یا در مدرسه به اینترنت دسترسی پیدا کند.

حال آیا اجازه بدهیم که کودکان ما در گوشه ی از خانه و در جلوی چشمان و نظارت ما از اینترنت استفاده کنند، یا اینکه کاری کنیم که ، دور از چشم ما (به قول معروف) دزدکی از آن استفاده نمایند؟

به نظر بنده، جواب سؤال این است که اگر فرزندانم در جلوی چشمان خودم از اینترنت استفاده کنند،بهتراست تا اینکه این کار را در بیرون منزل انجام دهند.

امّا برای استفاده در منزل هم ضوابطی وجود دارد، اوّلین ضابطه این است که رایانه در جایی نصب شود که که به راحتی در معرض دید باشد تا معلوم شود که چه کسی از آن استفاده می کند و اینکه رایانه را با فیلتر های خاصی مجهز نمایند تا از باز شدن سایت های بد و هرزه جلوگیری شود، و همچنین پدر خانواده یا هر فرد عاقلی در خانه، باید  آشنا به  استفاده از اینترنت باشد تا گاه و بیگاه جاهایی که کودکان به آنها سر می زنند را بررسی نماید و نوع استفاده آنها از اینترنت را بداند و به آنها هشدار دهد که در اینترنت هیچ اطلاعات شخصی را در اختیار کسی که نمی شناسند، نگذارند، و با افراد نا شناس دوستی نکنند، و بدون اطلاع خانواده با دوستانی که از این طریق پیدا کرده اند، ملاقات ننمایند.  

 و مهم ترین نکته این که روی کمک به کودکان برای استفاده درست از اینترنت و نوع خطراتی که ممکن است آنان را هنگام استفاده از آن تهدید نماید، کار کنند و با قرار دادن ترس خداو ند عز وجل دردل کودکان واینکه او سرپرستی است که بر اعمالشان آگاه بوده و به هرگناه کوچک وبزرگ آنان در زمان استفاده از اینترنت اهمّیت میدهد ، در آنان مانع و دیده بان درونی کار بگذارند.

اینترنت به عامل مهمی در زندگی کنونی ما بدل شده است و برما لازم است در حد ممکن از آن استفاده کنیم و کاری کنیم که کودکانمان بهترین استفاده را از این کمّیت بسیار عظیم اطلاعات و تخصّصها و وسایل سریع ارتباطی به عمل آورند. امّا باید بسیار مواظب بود که به تنهایی و بدون مشورت و کنترل و راهنمایی خانواده ،مدرسه و جامعه این کار راانجام ندهند.

ترجمه: عبیدالله

سایت خانواده خوشبخت

BlestFamily.Com