آیا حضور عاقد برای صحت نکاح ضرورت دارد؟

آيا نکاح بدون خطبه عقد درست است يعني جانبين در محکمه حضور قاضي اقرار و ایجاب و قبول نموده اند ولي ملا خطبه نخوانده است ايا نکاح شان شرعي شده است يا خير؟

الحمدلله،

براي آنکه عقد شرعي باشد لازمست تا بصورت زير عمل شود:

1- رضايت و حضور ولي زن يا وکيل ولي در هنگام خواندن صيغه ي عقد

2- حضور داماد يا وکيل او در هنگام خواندن صيغه ي عقد

2- وجود دو شاهد مسلمان در هنگام خواندن صيغه ي عقد

3- رضايت دختري که نکاح مي‌شود

4- خواندن صيغه عقد و رد و بدل کردن ايجاب و قبول از طرف ولي زن و داماد (يا وکيلانشان)

5-  تعيين نکردن زمان يا وقت در هنگام صيغه عقد (اصلا از زمان سخن به ميان نيايد)

اگر يکي از موارد فوق صورت نگيرد، هيچ محرميت و پيوندي بين دختر و پسر منعقد نمي شود و هر نکاحي بدون شروط و ارکان فوق باطل است. مثلا اگر ولي دختر در هنگام عقد حضور نداشته باشد و بجاي خود وکيلي نفرستاده باشد، نکاح باطل خواهد بود، ولي پسر نيازي به لي ندارد بلکه خود او يا وکيلش در هنگام عقد حضور داشته باشند کافيست.

پس چنانکه عقد شما بدون حضور ولي دختر صورت پذيرفته باشد و دو شاهد مسلمان نيز نبوده باشد، قطعا و بدون شک نکاح باطل است و اصلا عقدي صورت نگرفته است.

همچنين الفاظ ايجاب و قبول با پرسيدن سوال از داماد و عروس ايجاد نمي شود، بلکه الفاظ ايجاب و قبول از جانب داماد ( يا وکيل او) و ولي دختر (يا وکيل او) رد و بدل مي شود و اين الفاظ ربطي به عروس ندارد.

لفظ ايجاب: لفظي است که براي نخستين بار از جانب يکي از متعاقدين صادر مي‌شود و بيانگر ايجاد پيوند زناشويي است: مثلاً پدر عروس ( يا وکيل او) بگويد: «دخترم را به نکاح تو در آوردم» يا داماد به پدر زوجه بگويد: «دخترت را به ازدواج من درآور – بايد مشخص شود کدام دختر ولي مد نظر است.».

لفظ قبول: و آن عبارت از الفاظي است که پس از ايجاب از جانب طرف مقابل نکاح، صادر مي‌شود، مثل اينکه داماد در جواب پدر دختر بگويد: «ازدواج با دختر تو را قبول نمودم» يا اينکه پدر عروس، بعد از ايجاب، به داماد بگويد: «دخترم فلاني را به نکاح تو درآوردم». [اگر ولي زوجه داراي چند دختر است، الزامي است نام دختر ذکر شود] شريعت اسلام، رد و بدل شدن الفاظ ايجاب و قبول را از سوي ولي دختر و داماد، دليلي براي رضايت بر ازدواج وضع کرد.

{الفاظ عربي ايجاب و قبول: شوهر يا وكيل شوهر در عقد ازدواج چنين گويد:«زَوِّجْنِىْ ابْنَتَكَ أَوْ وَصِيَّتَكَ فُلَانَةُ» دختر يا وصيه خود فلانى را به عقد من درآور، ولى دختر، بگويد: «زَوَّجْتُكَ أَوْ أَنْكَحْتُكَ ابْنَتِىْ فُلَانَةَ» دخترم فلانى را به ازدواج يا به نكاح تو درآوردم. شوهر گويد: «قَبِلْتُ زِواجُهَا مِنْ نَفْسِىْ» ازدواج او را با خودم پذيرفتم}.

البته لازم نيست که اين الفاظ با زبان عربي باشند.

بنابراين با رعايت اين شروط و ارکان، عقد شرعي صحيح است و نيازي به حضور قاضي يا ملا يا روحاني محل نيست تا او خطبه را بخواند، البته به شرطيکه داماد (يا وکيل او) با ولي عروس (يا وکيل ولي عروس) طرز ادا کردن الفاظ صيغه ي عقد را بدانند و بتوانند به درستي با هم الفاظ لازمه را رد و بدل نمايند، اگر بتوانند خود آن الفاظ را ادا کنند، ديگر نيازي به حضور قاضي يا ملا نيست، و همين که دو شاهد مسلمان نمازخوان حضور داشته باشند و داماد با ولي زن الفاظ را به درستي رد و بدل کنند، کفايت مي کند و نکاح شرعي است. اما اگر داماد و ولي دختر طرز گفتن الفاظ عقد را بلد نيستند، بهتر است ملا يا روحاني محل بخواهند تا در مراسم عقد حضور داشته باشد.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com