آيا ازدواج دختر و پسري بعد از يکبار شير خوردن حرام ميگردد؟

آيا ازدواج دختر و پسري بعد از يکبار شير خوردن حرام ميگردد؟ اگر حرام ميگردد آيا ميتوان نظر به مذهب امام شافعي حکم کرد، زيرا در مذهب امام شافعي پنج بار شير خوردن را براي خواهر و برادر رضاعي معيار قرار داده اند.

الحمدلله،

علماء در اين مسئله اختلافاتى دارند كه چند دفعه شير خوردن ضرورى است تا اينكه محرميت ايجاد شود:

- احناف و مالكيها و روايتى از امام احمد و جمهور علماء و بر اين باورند كه با يكمرتبه شيرخوردن محرميت ايجاد ميشود، زيرا ميگويند كه خداوند بطور عموم آنرا در قرآن ذكر كرده بدون ذكر تعداد شير خوردن، خداوند ميفرمايد: «وَأُمَّهَاتُكُمُ اللاَّتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُم مِّنَ الرَّضَاعَة» ( النساء : 23) و پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده است: «إنما الرضاعة من المجاعة » يعنى: "همانا رضاعت (كه محرم ساز باشد) انست كه گرسنگى (نوزاد) را بر طرف كند".

 (صحيح البخاري - الفتح-9-146  ومسلم ( 2-1078) 

در ضمن امام نووي در المجموع از ابن منذر حکايت مي کند که «علي ابن ابي طالب و ابن مسعود و ابن عمر و ابن عباس و عطاء و طاوس و سعيد ابن مسيب و حسن بصري و مکحول و زهري و قتاده و حکم و حماد و اوزاعي و ثوري نيز بر اين راي هستند».

-  بعضى ديگر از علماء بر اين باورند كه حداقل بايستي 3 دفعه نوزاد شير خورده باشد تا اينكه محرميت ايجاد شود، زيرا پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده است كه: «لا تحرم المصة ولا المصتان» صحيح مسلم ( 1450 ). يعنى "يکي يا دو مکيدن محرميت ايجاد نميکند" و اين علماء گفتند مفهوم اين حديث اينست كه بيشتر از دوبار به بالا محرميت ايجاد ميكند، و اين اشخاص عبارتند از: أحمد بن حنبل در روايتي، و قول أهل ظاهر (بجز ابن حزم) و قول سليمان بن يسار وسعيد بن جبير وإسحاق بن راهويه وأبي ثور وابن المنذر (المغني ( 8-140 ) المحلى ابن حزم ( 10-13).

- نظر برخى ديگر از علماء بر اينست كه حد اقل شيرخوارگى 5 مرتبه ميباشد زيرا از عايشه رضى الله عنها روايت شده است كه: «كان فيما أنزل من القرآن عشر رضعات معلومات يحرمن ثم نسخن بخمس معلومات فتوفى رسول الله وهن فيما يتلى من القرآن» يعنى: " از جمله آيات نازل شده در قرآن، آية (عشر رضعات معلومات يحرمن) بود. «يعني : ده بار شير دادن معلوم (نکاح را) حرام مي‌کند». سپس لفظ و حکم اين آيه با آيه (بخمس معلومات) نسخ شد. «يعني ک با پنج بار شيردادن معلوم». (تلاوت پنج بار شيردادن نسخ شد و حکم آن باقي ماند) سپس پيامبر صلى الله عليه و سلم فوت کرد ولي (به خاطر تأخير نسخ آن) آيه نسخ شده از جمله آياتي بود که (هنوز) جزو قرآن به حساب مي‌آمد (11) روايت مسلم در الرضاع ( 1075 ) و أبو داود ( 2-323 ) والنسائي ( 6-100 ) وابن ماجة ( 1-265 ). واين مذهب امام شافعى  و ابن حزم و ابن تيميه و شوكانى و ابن قيم جوزيه و ابن باز و ابن عثيمين ميباشد و فتواى هيئت دائمي علماء سعودى بر اين مذهب بر قرار است.

علامه ابن عثيمين رحمه الله مي گويد: «يکبار شير خوردن در محرميت موثر نيست، بلکه لازمست تا پنج بار شير خورده شود، و همچنين اين (شير خوردن) بايد قبل از سن از شير گرفتن نوزاد باشد، يعني قبل از اتمام دو سالگي باشد، و يک نوزاد اگر يکبار يا دو بار يا سه بار يا چهار بار شير زني را بنوشد فرزند رضاعي آن زن نخواهد شد، و بلکه لازمست تا پنج بار شير بنوشد، اما اگر شک و ترديد وجود داشت که آيا چهار بار شير خورده يا پنج بار؛ در اينحالت اصل بر اينست که چهار بار شير خورده، زيرا ما هرگاه در عددي در شک افتاديم هميشه کمترين را انتخاب مي کنيم، و بر اين مبنا اگر زني بگويد: من اين نوزاد را شير دادم ولي نمي دانم چندبار بوده! آيا يکبار بوده يا دوبار يا سه بار يا چهار بار و يا پنج بار؟ ما مي گوييم: اين نوزاد فرزند رضاعي تو نيست، زيرا لازمست تا حتما پنج بار شير بخورد بدون آنکه شک و ترديدي در آن وجود داشته باشد». الفتاوى الجامعة للمرأة المسلمة (2/768) .

بر اين اساس، خوردن يکبار شير موجب رضاعت نيست، و لذا ازدواج دختر و پسري که فقط يکبار شير زني را خورده باشند با فرزندان آن زن جايز است.

در ضمن سن آنها در هنگام شير خوارگي نبايد از دو سال بيشتر باشد، يعني اگر نوزادي سن بيشتري از دوسال داشته باشد و پنج بار و يا حتي بيشتر از آن از پستان زني شير بنوشد، بعنوان فرزند رضاعي محسوب نخواهد شد و ازدواج آن نوزاد با فرزندان اصلي آن زن جايز است.

و نظر ما اينست که اگر رعايت احتياط شود و به قول حنفيه و جمهور علما عمل شود، موجب خواهد شد تا خويشتن را از شک و ترديد و شبهه دور کنيد، اما اگر به راي امام شافعي و ديگر علماي هم نظر وي اعتماد کنيد، ما آنرا جايز مي دانيم زيرا دلايل شافعي محکمتر از بقيه است.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com