جهيزيه
بسم الله الرحمن الرحیم
جهيزيه عبارت است ازلوازم منزل كه زن و خانواده وي، آن را تهيه
ميبينند و آن را با خويش به خانه شوهر ميبرد. عرف و عادت برآن جاري
است،كه زن جهيزيه و اثاث منزل با خويش به خانه شوهر ببرد و اينكار
موجب شادي و دلگرمي زن بهنگام زفاف ميباشد.
نسائي از علي بن ابيطالب روايت كرده است كه گفت: پيامبر صلي الله عليه و
سلم بعنوان جهيزيه قطيفهاي و مشكي و بالشيكه باگياه خوشبوي “اذخر”
پر شده بود بفاطمه داد.
جهيزيه تنها عرف و عادت مردم است، والا شوهرمسوول تهيه منزل مسكوني
بصورت شرعي ومسوول لوازم خانگي واثاث منزل، ميباشد، نه همسر، وهمسر در
اين بارهكوچكترين مسئوليتي ندارد و مهريه در اين باره هيچ نقشي ندارد،
حتي اگر براي تهيه اثاث منزل مهريه را بالا بگيرند، باز هم زن مسوول
نيست: چون در حقيقت مهريه هر اندازه باشد، دربرابر حق برخورداري جنسي،
زن استحقاقگرفتن آن را پيدا ميكند، نه براي تجهيز خانه زناشوئي،
مهريه حق خالصزن است، پدرو شوهر و هيچكس درآن حقي ندارد.
مالكيهگويند: مهريه حق خالص زن نيست، لذا براي او جايزنيست ازآن بر
خويشتن نفقهكند يا ازآن قرض و وام خود را باز پردازد، اگرچه در
صورتيكه مهريه فراوان باشد و او بدان نيازمند باشد، مي تواند ازآن
هزينهكند و مقدار اندكي ازآن، را در راه نيكي و بنيكوئي تصرف نمايد
و بدهي اندكي راكه دارد، ازآن بازپرداختكند.
گويند بدين جهت نبايد ازآن هزينهكند، زيرا بروي لازم استكه در برابر
مهريهاي نقديكه پيش از زفاف ميگيرد يا در برابر مهريهاي غيرنقديكه
پيش از زفاف وعدهاش فرا رسيده باشد و آن را ميگيرد، بنحو احسن و
برابرعرف و عادت امثال خويش، خود را براي شوهرآماده و مجهز ميسازد.
اگرگرفتن مهريه تا بعد از زفاف بتاخيرافتاد، برزن لازم نيستكه ازآن
لوازم منزل را تهيه ببيند، مگراينكه در ضمن عقد آن را شرطكرده باشند.
و يا عرف وعادت چنان باشد.
قانونگذاران قوانين احوال شخصيه - در مصر - در اين باره از مذهب امام
مالك الهامگرفتهاند در ماده شماره ٦٦ آن آمده است: بر زن لازم
استكه بفراخور حال خود و متناسب با مهريهايكه پيش اززفاف ميگيرد،
خويشتن را مجهز نمايد مگر اينكه برغيرآن توافق شده باشد. اگر چيزي
ازمهريه پيش از زفاف پرداخت نشده بود، زن براي جهيزيه الزامي ندارد
مگر اينكه توافقي صورتگرفته يا عرف بدان حكم كند [ص ٢١٤/حكما الاحوال
الشخصیه دكتر یوسف موسی. ].
جهيزيه را اگر زن از مال خويش خريداويكرده باشد يا پدرش برايش خريده
باشد، مال خالص او و ملك شخصي او است، شوهر يا غير او درآن حقي
ندارند، پساو ميتواند به شوهرش و مهمانان او حق استفاده ازآن را
بدهد يا مانع آنگردد، اگر امتناع ورزد،كسي حق مجبوركردن آن را ندارد.
امام مالك گويد: شوهر حق دارد از جهيزيه زنش برابر عرف و عادت استفاده
كند.
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.
|