آیا اگر کسی بگوید: طلاق هستی انشاءالله، طلاق روی می دهد؟

اگر شخصي بگويد طلاق هستي ان شاءالله،طلاق واقع مي شود؟ يا بگويد طلاقت دادم ان شاء الله.

الحمدلله،

علما در اين مورد اختلاف زيادي با هم دارند، بعضي از علما فرموده اند که طلاق روي مي دهد، و بعضي ديگر فرموده اند روي نمي دهد.

ابن قدامه در کتاب "المغني" مي نويسد: «اگر مردي ( به همسرش) بگويد: تو طلاق هستي ان شاءالله تعالي، در اينصورت همسرش طلاق شده است، ... و اين رأي سعيد بن المسيب و حسن بصري ومكحول وقتاده و زهري ومالك و الليث و اوزاعي و أبو عبيد، و همچنين روايتي از امام احمد است، و در روايت ديگري از او آمده که: طلاق روي نداده است، و اين رأي طاووس و حکم و ابوحنيفه و شافعي نيز است.

دليل کساني که مي گويند طلاق با اين لفظ روي دهد روايتي از ابن عمر و ابوسعيد خدري رضي الله عنهما است که گفتند: « كنا معاشر أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم نرى الاستثناء جائزاً في كل شيء، إلا في العتاق والطلاق». (المغني ابن قدامه)

يعني: ما همنشين اصحاب رسول خدا صلي الله عليه وسلم بوده ايم و (از آنها) ديده ايم که استثناء در همه چيز جايز است بجز در آزاد کردن (بردگان) و طلاق.

و ابن قدامه با استناد به اين روايت گفته: اين نقل بيانگر اجماع (صحابه) است، و اگر بالفرض فقط قول بعضي از اصحاب رضي الله عنهم باشد ولي چون کسي با آن مخالف نبوده، پس اين در حکم اجماع است، و دليل ديگر اينکه: چون استثناء جمله طلاق را رفع مي کند و اين صحيح نيست.

و دليل کساني که معتقد به عدم رخ دادن طلاق هستند اين حديث از پيامبر صلي الله عليه وسلم است که فرمودند: « من حلف على يمين، فقال: إن شاء الله لم يحنث» روايت ترمذي.

يعني: «هر کس بر سوگند خوردن بگويد: ان شاءالله (مثلا بگويد: سوگند به خدا اگر او بخواهد فلان کار را انجام مي دهم) در اينصورت ( با انجام ندادن آن کار) سوگندش نمي شکند و کفاره اي بر او نيست».

اما بطور کلي چون هيچ نص صريحي از پيامبر صلي الله عليه وسلم در اين زمينه وارد نشده است، بنابراين اهل علم شديدا در اين خصوص آراي مختلف و تنگاتنگي دارند که انتخاب قول راجح را بسيار سخت کرده است، مگر آنکه بگويم که شايسته آنست از باب احتياط و خروج از اختلاف علما و سالم ماندن از شبهات، بهتر است حکم به طلاق دهيم، و بر اين اساس کسي که چنين لفظي به زنش بگويد که: طلاق هستي ان شاءالله، يا بگويد: طلاقت دادم ان شاء الله..

بهتر است جهت خروج از اختلاف علما، آن لفظ را بعنوان طلاق معتبر بداند.

 و خداوند متعال به آن آگاهتر است.

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com