حکم ملاعبه و جماع شوهر با زنش که در دوران عده طلاق است؟

آيا درعده ي طلاق جايز است که زن وشوهر باهم ملاعبه کنند در حدي که ارضاء وانزال در طرفين صورت گيرد درحاليکه شوهر قصد رجوع نداشته باشد و درپايان مدت عده از هم جداشوند؟ اگر جواب منفي است پس حکم آن چيست؟

الحمدلله،

طلاق سه بار است، که طلاق بار اول و دوم را طلاق رجعي گويند و طلاق سوم را طلاق بائن نامند. هرگاه مردي زنش را براي بار اول يا دوم طلاق بدهد؛ زن بايد تا پايان مدت عده در منزل شوهرش بماند و شوهرش نبايد او را از منزلش بيرون کند، زيرا تا مدت عده تمام نشود هنوز نسبت به همديگر نامحرم نخواهند شد و زوجيت بين آنها هنوز برقرار است، و زن مي تواند با شوهرش بر سر يک سفره بنشيند و در منزل او رفت و آمد داشته باشد و حجاب لازم نيست؛ همانند قبل از ايام طلاق..

خداوند متعال مي فرمايد: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمْ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ لاَتُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَ لاَيَخْرُجْنَ إِلاَّ أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ » (طلاق : 1).

يعني: «اي پيامبر وقتي که خواستيد زنان را طلاق دهيد، آنان را در وقت فرارسيدن عده طلاق دهيد، و حساب عده را نگه داريد، و از خدا که پروردگار شما است، بترسيد و پرهيزگاري کنيد، و زنان را ازخانه‌هايشان بيرون نکنيد و زنان هم بيرون نروند. مگر اينکه زنان کار زشت آشکاري انجام دهند».

و بر اين اساس اشتباه فاحش بسياري از زن و مردها را متوجه خواهيم شد که زن پس از طلاق از خانه شوهر خارج گشته و به خانه والدين خود باز مي گردد درحاليکه اين امر براي هردو حرام است و لازمست زن درخانه شوهر بماند تا زمانيکه عده وي بپايان مي رسد. چه بسا در اين مدت طرفين پشيمان شدند و زندگي بين آنها تداوم يافت. پس چنانچه زني طلاق داده شود او مي بايست تا زماني که مدت عده وي بپايان مي رسد در منزل شوهرش بماند و شوهر نيز حق ندارد او را از منزل خارج سازد، اما اگر مرد زن را بيرون کند، گناه ان بر دوش مرد است.

مدت زمان عده زن نيز بستگي به وضعيت زن دارد، که در فتواي (3505) به آن اشاره کرده ايم.

زن مطلقه در مدت عده که در منزل شوهرش است، مي تواند به شوهر خود خدمت نمايد و شوهر نيز بايستي نفقه او را بپردازد و نشستن آنها بر سر سفره جايز است، زيرا چنانکه کسي براي بار اول يا دوم زنش را طلاق داده باشد، مشمول طلاق رجعي خواهد بود و اين بدين معني است که اگر در مدت عده شوهر خواست مي تواند زنش را بدون اينکه بين آنها عقد جديدي صورت گيرد نزد خود بازگرداند و در اين مدت هيچکس بغير از شوهر زن نمي تواند از زن مطلقه خواستگاري نمايد، چنانکه مدت عده بپايان رسيد و شوهر زنش را نزد خود بازنگرداند، اگر مرد خواست که دوباره وي را بازگرداند نياز به عقد جديد دارد و اگر بازهم شوهر زن را بازنگرداند، در اينصورت زن بايستي از منزل مرد خارج شود زيرا ديگر آندو نامحرم خواهند بود و ماندن در منزل مرد براي زن جايز نيست.

اما در مورد حکم جماع و نزديکي در دوران عده زن:

فقهاي مذاهب در مورد حصول رجعت بوسيله جماع يا مقدمات آن (مانند بوسيدن يا لمس زن با شهوت و ملاعبه) چهار رأي مختلف دارند:

1- در مذهب حنفيه؛ هرگاه مردي در دوران عده با زنش همبستر شود و جماع کند و يا تنها او را ببوسد و يا با وي ملاعبه کند، اين اعمال بعنوان رجعت محسوب شده، و حکم بر آن مي شود که مرد از طلاق زن پشيمان شده و با انجام اين اعمال قصد بازگشت او را کرده است، و لذا مدت عده زن تمام مي شود.

2- در مذهب مالکيه جماع مرد در دوران عده زن و يا مقدمات آن (مانند بوسيدن يا ملاعبه) بشرطي بعنوان رجعت معتبر است که مرد نيت بازگرداندن زن را کرده باشد و با اين نيت با او جماع کرده و يا ملاعبه نمايد. اما اگر نيت و قصد بازگرداندن زن را نداشته باشد، با اين اعمال رجعت صحيح نيست، و مرد با انجام آن اعمال مرتکب گناه و حرام شده است.

3- در مذهب شافعيه رجعت جز با تلفظ قول رجوع صحيح نيست، يعني تا زماني مرد نگويد: (تو را بازگرداندم) رجعت صحيح نيست و با اعمالي مانند جماع يا ملاعبه رجعت روي نمي دهد، حال چه نيت و قصد بازگرداندن را داشته باشد يا نداشته باشد.

4- در مذهب حنابله هرگاه مرد در دوران عده با زنش جماع کند، رجعت بوقوع مي پيوندد حال چه مرد نيت و قصد رجعت را داشته باشد يا نداشته باشد، اما مقدمات جماع مانند ملاعبه و بوسيدن يا لمس با شهوت، بعنوان رجعت محسوب نخواهد شد.

نگاه کنيد به: "تبيين الحقائق" (2/251) ، "حاشية ابن عابدين" (3/399) ، "الخرشي على خليل " (4/81) ، " حاشية البجيرمي " (4/41) ، "الإنصاف" (9/156) ، "مطالب أولي" (5/480).

اما قول راجح: رأي مالکيه است؛ يعني هرگاه مردي در دوران عده با زنش ملاعبه کند و يا با او جماع کند – چنانکه در قلب خود نيت و قصد بازگرداندن زنش را داشته باشد – آن اعمال يا يکي از آنها بعنوان رجعت محسوب مي شود، اما اگر چنين قصد و نيتي را نداشته باشد ولي با زن جماع يا ملاعبه کند، رجعت روي نمي دهد اما مرتکب گناه و حرام شده است.

علامه ابن عثيمين رحمه الله در اثناي ذکر آراي مختلف علما در اين باره، راي راجح را نيز ذکر مي کند و مي گويد: «قول دوم اينست که: رجعت بوسيله جماع جز با نيت مراجعه حاصل نمي شود، زيرا مجرد جماع گاها در يک زن بيگانه نيز روي مي دهد مانند زنا، اين مرد شهوتش بر او غلبه کرده و يا زن (مطلقه اش) را در حالت آرايش شده ديده و نتوانسته که جلوي خود را بگيرد و با او جماع کرده است، ولي او نه نيت رجعت را داشته و نه قصد آنرا کرده است، پس بر اساس اين قول رجعت بوسيله جماع جز با داشتن نيت و قصد رجعت حاصل نمي شود، و اين قول صحيح است، و راي برگزيده شيخ الاسلام ابن تيميه نيز است، چرا که جماع (با زن مطلقه) گاهي بخاطر رغبت و تمايل داشتن به بازگرداندن زن است و اين نيت ارجاع است، و گاهي هم بخاطر (غلبه) شهوت بوده و اين بر ارجاع و بازگشت دلالت نمي کند». و در ادامه مي گويد: «پس راي صواب آنست که رجعت به مجرد جماع بوقوع نمي پيوندد مگر آنکه مرد نيت بازگرداندن زن را کرده باشد، اگر چنين چيزي درميان باشد پس بعنوان رجعت محسوب مي شود. اما اگر بر مبناي اين راي مردي بدون نيت و قصد رجعت با زنش جماع کند، و بر اثر آن جماع نوزادي متولد شود، آيا آن نوزاد بعنوان فرزند مرد شناخته مي شود؟ جواب: آري، آن نوزاد فرزند مرد است، زيرا آن جماع، بعنوان جماع شبهه قلمداد مي شود، زيرا آن زن هنوز زنش است و مدت عده اش پايان نيافته، بنابراين بر او حد زنا جاري نمي گردد، بلکه تنها بخاطر آن تعزير (تنبيه بدني) مي شود». "الشرح الممتع" (13/189).

خلاصه اينکه: بر اساس مذهب حنفيه هرگاه مردي در دوران عده با زنش ملاعبه يا جماع کند، اين عمل بعنوان رجعت محسوب مي شود چه مرد نيت بازگرداندن زنش را داشته باشد يا خير، و بر طبق مذهب شافعيه؛ جماع يا ملاعبه بعنوان رجعت محسوب نمي شود ولي انجام آن اعمال حرام است، ولي بر طبق راي راجح هرگاه مردي با زنش جماع يا ملاعبه کند، و نيت رجعت را داشته باشد، رجعت محسوب مي شود و اگر چنين نيتي را نداشته باشد، مرتکب حرام شده است.

بنابراين بر طبق قول راجح: اگر زن وشوهر باهم ملاعبه کنند در حدي که ارضاء وانزال در طرفين صورت گيرد درحاليکه شوهر قصد رجوع نداشته باشد و درپايان مدت عده از هم جدا شوند، در آنصورت مرتکب عمل حرام و گناه شده اند اما رجعتي بوقوع نمي پيوندد.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com