ايا از حقوق شوهر است كه زن كار خانه را انجام دهد؟ آيا كار خانه مسؤليت شرعي زن است؟

الحمدلله،

اساس پيوند  بين  زن  وشوهر،  برپايه  مساوات  بين  مرد  وزن  درحقوق  ووظايف  قرار  دارد. زيرا  خداوند  مي‌فرمايد:« ولهن مثل الذي عليهن بالمعروف، وللرجال عليهن درجة»

يعني: همانگونه‌ که  براي  مردان  حقوقي  است‌ که  زنان  موظف  بانجام  آن  هستند  براي  زنان  نيز  حقوقي  است‌که  برابرعرف  و  عادت  مردان  موظف  بانجام  آن  هستند  و  هر  دو  بايد  برابر  شريعت  با  همديگر  رفتارنمايند. چون  مردان  مالک  طلاقند  و  مهريه  و  انفاق  زن  برآنان  واجب  است‌،  مردان  بر  زنان  درجه ي  برتري  دارند‌. اين  آيه  حقوق  مساوي  برابر  با  حقوق  مردان  را  به  زنان  داده  است  پس  هر  چيزي‌که  از  زنان  خواسته شود،  از  مردان  نيز  خواسته  مي‌شود.

اسلام  اساس ‌و پايه  رفتار  متقابل بين زن  و  شوهرو  تنظيم‌‌ زندگي  بين  آنان  را  بر اساس و  پايه فطري  وسرشتي  نهاده  است: چون‌مرد  بيش  از  قدرت  وتوانائي  کار  و  کسب  و  تلاش  وکوشش  خارج  ازمنزل  را  دارد،  و  زن  بيش  ازمرد  بر  اداره‌کار  خانگي  و  تربيت  و  پرورش  فرزندان‌و  فراهم  نمودن  وسايل  آسايش  خانگي‌،  توانائي  دارد،  مرد به چيزي  موظف  و  مکلف  شده  است‌که  با  حال  او  مناسبت  دارد  و  زن  هم  بچيزي  موظف  و  مکلف  شده  است  که با سرشت  او سازگار است‌. بنابراين  کار خانه  و خانوادگي  از  داخل و  خارج‌سامان  ونظام  مي‌گيرد  وآنوقت  هيچکدام  از  زن  و  شوهر،  موجبات  انقسام  وازهم گسيختگي  خانه  را  فراهم  نمي‌کنند  واين  مسئوليت  را  بعهده  نمي‌گيرند.

پيامبر صلي الله عليه و سلم   در  ميان  علي  و  فاطمه  داوري  نمود  و  خدمات  خانگي  و  داخل  خانه را  به  فاطمه  سپرد  وکار  وکسب  خارج  از  خانه  را  بعهده  علي  واگذاشت‌.

بخاري  ومسلم  روايت‌کرده‌اند که  فاطمه  به  حضورپيامبر صلي الله عليه و سلم  رفت  و  از سستي  و  ناتواني  دستهايش  شکوه  نمود  و  از او  خواست ‌که  زني  را  به  خدمتگزاري  او  بگمارد. پيامبر صلي الله عليه و سلم  گفت‌:«ألا أدلكم على ما هو خير لكما مما سألتما: إذا أخذتما مضاجعكما فسبحا الله ثلاثا وثلاثين، واحمدا ثلاثا وثلاثين، وكبرا أربعا وثلاثين، فهو خير لكما من خادم» [‌آيا  مي‌خواهيد  شما  را  بچيزي  راهنمائي ‌کنم‌ که  برايتان‌،‌ از  خدمتگزار  بهتر  باشد؟‌ هرگاه  برختخواب  رفتيد  و  بر  پهلو  خوابيديد، 33  بار  سبحان  الله  و 33  بار  الحمد  لله و  34  بار  الله‌ اکبر بگوئيد،  اين  براي  شما  از  خادم  بهتر است‌]‌. از اسماء دختر ابوبکر روايت  است ‌که ‌گفت‌: من تمام‌ کارهاي  خانگي  ز‌بيربن عوام -‌شوهرم -‌را  انجام  مي‌دادم  و او اسبي  داشت ‌که  من به  وي  رسيدگي  مي‌کرد‌م  و علفش  را مي‌دادم  و آن  را  پرورش  مي‌نمودم‌. او ‌آن  را ‌آب  و  علف  مي‌داد  و  سطل  را  درست  مي‌کرد  و  خمير  را  مي‌ساخت  و  خرما  را  از  فاصله  دو  سوم  فرسخ  بر  سر  مي‌نهاد  و  بخانه  مي‌آورد.

از اين  دو  حديث  برمي‌آيد  که  زن  موظف  است‌،  بانجام‌ کارهاي  خانگي‌،  همانگونه‌ که‌ مرد  موظف  است  به  نفقه  دادن  وي‌. فاطمه دخت  پيامبر صلي الله عليه و سلم    از  رنج کارهاي  خانگي ‌که  انجام  مي‌داد  پيش  پيامبر صلي الله عليه و سلم   شکوه  نمود  و  پيامبر صلي الله عليه و سلم  به  علي  نگفت‌:‌که  انجام  خدمات  خانگي  بعهده  فاطمه  نيست‌،  بلکه  بعهده  خود  شمااست‌. و  همچنين  پيامبر صلي الله عليه و سلم    وقتي  ديدکه  اسماء  دختر  ابوبکرکارهاي  خانگي  شوهرش  را  انجام  مي‌دهد  به  وي  نگفت‌:‌که  بر  تو  خدمتي  نيست  بلکه  او  را  در  انجام خدمات  خانگي  بحال  خود  گذاشت‌. و  همچنين  پيامبر صلي الله عليه و سلم   نسبت  به  انجام  خدمات  زنان  پيامبر صلي الله عليه و سلم    در  خانه  چيزي  نگفته‌اند،  و  حال  آنکه  مي‌دانست‌که  در  ميان  آنان ‌کساني  هستندکه  ناراضي  مي‌باشند  وکساني  هستندکه  راضي  هستند  ابن  القيم‌گفته است‌: اين  مطلب  چيزي  است‌که  درآن  شکي  نيست  و  براي  اين‌کار  ميان  شريف و غير شريف و  فقير  و  غني‌،  فرقي  نيست  و  ديديم‌که  شريفترين  زنان  جهان  به  نزد  پيامبر صلي الله عليه و سلم    رفت  و  از  خدمات  خانگي  شکوه  نمود  و  او  به  شکايت  او  ترتيب  اثر نداد. بعضي  از  علماي مالکيه‌گفته‌اند: بر  زن  است‌که  خدمات  مسکن  و  منزل  خود  را  انجام  دهد،  اگر  بعلت  ثروتمندي  پدرش  يا  مرفه  الحال  بودن  او،  شريف  و  آبرومند  باشد،  بر  وي  است‌که‌کار  منزل  و  خادم  را  اداره‌کند  و  اگر  متوسط  الحال  باشد  بايد  رختخواب  انداختن  و  امثال  آن  را  نيز  انجام  دهد  و  اگر  پاينتر  باشد  بايد  کارهاي  خانگي  و  پخت  و  پز و  شستشو  را  نيز  انجام  دهد  و  اگراز  زنان‌کرد  و  ديلم  وکوهستان  باشد،  بايدکارهايي  را  انجام  بدهدکه  عرفاً  و  عادتاً  زنانشان  بر  عهده  دارند  و  مردان  نيز  در قبال زنان مسئوليت دارندکه  خداوند  مي‌فرمايد:

«ولهن مثل الذي عليهن، بالمعروف» [‌همانگونه  که  بر  مردان  حقوقي  است  برابر  عرف  در  برابر  زنانشان،  بر  زنان  نيز  حقوقي  است  برابر  عرف  در  قبال  شوهرانشان‌] ‌. بنقل از تفسير قرطبي تفسير سوره بقره آيه 229.

و از زمانهاي  بسيار  دور و امروز  نيز  اينگونه  خدمات  درکشورهاي  اسلامي  بعهده  زنان  بوده  و  هست‌. زنان  پيامبر صلي الله عليه و سلم   و  زنان  اصحاب  اوکارهايي  از  قبيل  تهيه  آرد  به  وسيله  دست  آس  و  نان  پزي  و  پخت  و  پز  و  فرش‌گستردن  و  پذيرائي  وامثال  آن  را  انجام  مي‌دادند وکسي را در ميان  آنان  سراغ  ندايم‌،‌که  از  انجام  آنها  خودداري‌کرده  باشد،  بلکه  اگر  زنانشان ‌کوتاهي  مي‌کردند  آنان را مي‌زدند و آنان را بخدمت  مي‌گماردند...اگر  آنان  مستحق  انجام  اين  خدمات  نبودند، اين  خدمات  را  از  آنان  نمي‌خواستند.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com