آیا اگر مردي مهريه زنش را ندهد و زن آنرا نبخشد آيا با او زنا کرده است و در اين مورد همچنين حديثي وجود دارد و در اسلام چه حکمي دارد؟

الحمدلله،

مهريه ي زن حقي است از جانب همسر بر گردن شوهر، و لذا پرداخت مهريه به زن واجب است.

مگر آنکه زن خود مهريه ي خويش يا قسمتي از آنرا ببخشد و از شوهرش مطالبه نکند و به اصطلاح او را حلال کنيد.

خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَ آتُو النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحلَةً، فَإن طِبنَ لَکُم عَن شَيٍ مِنهُ نَفساً فَکُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاً ( (نساء : 4)

«و مهريه‌هاي زنان را به عنوان هديه‌اي خالصانه و فريضه‌اي خدايانه بپردازيد. پس اگر با رضايت خاطر چيزي از مهريه خود را به شما بخشيدند، آن را (دريافت داريد و) حلال و گوارا مصرف کنيد».

پس مهريه حقي است که زن بر مرد دارد، و (زن) مالک آن است و براي هيچ کسي حلال نيست، - پدر باشد يا غير پدر – چيزي از آنرا براي خود بردارد مگر اينکه زن بر اينکار راضي باشد.

البته مي‌توان مهريه را بطور نقد يا نقد و قسط يا تمام قسط عند المطالبه پرداخت کرد، براي مرد جايز است قبل از آنکه مهريه‌اي پرداخت کند با همسرش آميزش نمايد، اگر مقدار مهريه معين نشده، مهرالمثل و اگر معين شده باشد پرداخت مقدار تعيين شده بر مرد واجب است، و از عدم وفا به شروط عقد جداً خودداري نمايد، چون پيامبر صلي الله عليه وسلم فرموده است : (أحق ما أوفيتم من الشروط، أن توفوا به ما استحللتم به الفروج) «سزاوارترين شروطي که بايد به آن وفا کنيد شروط نکاح است».متفق عليه

اگر بعد از عقد نکاح و قبل از رابطه زناشويي مرد بميرد تمام مهريه براي زن محفوظ مي‌ماند :

از علقمه روايت است : (أتي عبدالله في أمرأة تزوجها رجل ثم مات عنها، و لم يفرض لها صداقا، و لم يکن دخل بها، قال : فاختلفوا إليه، فقال : أري لها مثل مهر نسائها و لها الميراث و عليها العدة فشهد معقل بن سنان أشجعي أن النبي صلي الله عليه وسلم قضي فيبروع بنت واشق بمثل ما قضي). «از عبدالله درباره زني که مردي با او بدون تعيين مهريه ازدواج کرده و قبل از آنکه با او رابطه زناشويي برقرار کند فوت کرده، سؤال شد، (علقمه) گفت: درباره او اختلاف کردند، عبدالله گفت : به نظر من مهرالمثل به او تعلق مي‌گيرد، ارث مي‌برد و بايد عده را بگذارند، معقل بن سنان اشجعي در همانجا گواهي داد که پيامبر صلي الله عليه وسلم درباره بروع بنت واشق مانند عبدالله حکم کرده است». ابوداود (2100)

و اگر مهريه قرض باشد، يعني شوهر مهريه ي زن را بدهکار باشد، در اينصورت پرداخت اين بدهي بر ساير بدهي هايش ارجح تر است:

خداوند متعال مي‌فرمايد :

) إنَّ اللهَ يَأمُرُکُم أن تؤَدُّوا الأمَانَاتِ إلَي أهلِهَا وَ إذَا حَکَمتُم بَينَ النَّاسِ أن تَحکُمُوا بِالعَدلِ إنَّ اللهَ يَعِظُکُم بِهِ، إنَّ اللهَ کَانَ سَمِيعاً بَصِيراً ( (نساء : 58)

«بي‌گمان خداوند به شما (مؤمنان) دستور مي‌دهد که امانتها را به صاحبان امانت برسانيد، و هنگامي که در ميان مردم به داوري نشستيد، دادگرانه داوري کنيد. خداوند شما را به بهترين اندرز پند مي‌دهد. بيگمان خداوند دائماً شنوا و بينا بوده و مي‌باشد».

پيامبر صلي الله عليه و سلم   گفت‌:«مطل الغني ظلم، وإذا أتبع أحدكم على ملئ فليتبع »   [هر  بدهکاري‌که  بتواند  بدهي  خويش  را  بپردازد  و از  بازپرداخت  آن  طفره  برود،  ظلم  کرده  است  و  هرگاه  بدهکار  بکسي  حواله  دادکه  دارد،  حواله  او  را  بپذيرد]"‌.  بروايت  ابوداود  و  ديگران‌.

از ابوهريره رضي الله عنه روايت است که پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود : (من أخذ أموال الناس يريد أداءها أدي الله عنه، و من أخذ يريد إتلافها أتلفه الله) «کسي که مال مردم را با نيت پس دادن، قرض بگيرد، خداوند در اداي آن به او کمک مي‌کند و کسي که مالي را با نيت تلف کردن، قرض بگيرد، خداوند آن مال را تلف مي‌کند».بخاري (2387)

از شعيب بن عمرو روايت است که : صهيب الخير براي ما از پيامبر صلي الله عليه وسلم نقل کرد که : (أيما رجل يدين دينا و هو مجمع أن لايوفيه إياه لقي الله سارقا) «هر کس قرضي را بگيرد و قصد پس دادن آنرا به (صاحبش) نداشته باشد، روز قيامت بعنوان سارق به درگاه خدا پيش مي‌شود».ابن ماجه (2410)

از ابوهريره روايت است که پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود : (نفس المؤمن معلقة بدينه حتي يقضي عنه) «روح مؤمن به سبب قرضش معلق است تا وقتي که بجاي او پرداخت شود».ترمذي (1084)

از ابن عمر روايت است که پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود : (من مات وعليه دينار أو درهم قضي من حسناته، وليس ثم دينار ولادرهم) «هرکس در حالي بميرد که دينار يادرهمي بدهکار باشد، از حسناتش پرداخت مي‌شود، چراکه در روز قيامت دينار ودرهمي وجود ندارد». ابن ماجه (2414)

اما هيچ دليلي وجود ندارد مبني بر اينکه اگر مرد مهريه ي زن خود را ندهد و زن نيز او را حلال نکند، پس آنها زنا کرده اند؟!

و لذا چون دليلي وجود ندارد، پس گفتن اين سخن جايز نيست، ولي زني که مهريه اش را نگرفته است، دو حالت دارد:

- اگر شوهرش زنده است، زن مي تواند نزد قاضي شرع رفته و از قاضي بخواهد که مهريه اش را از شوهرش برايش مطالبه کند.

- شوهرش فوت کرده، در حاليکه هنوز مهريه اش را از شوهرش نگرفته است، در اين حالت مهريه بعنوان قرضي بر گردن شوهر فوت شده اش مانده و لذا مهريه ي زن را از ماترک متوفي پرداخت خواهند نمود. و تا زماني مهريه ي زن پرداخته نشود، ارثي به ميراث بران نمي رسد.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com