پدرم با مادرم بد رفتار مي کند، آيا من به خاطر مادرم مي توانم در مقابل پدرم قرار بگيرم؟

الحمدلله،

اولاد حق ندارند که به والدينش بي احترامي کنند يا در مقابل آنها بايستند و برخورد فيزيکي داشته باشند، زيرا خداوند متعال مي فرمايد:

« وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيمًا * وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا (اسراء 24-23)

يعني: و پروردگارت فرمان داده است که جز او را مپرستيد و به پدر و مادر نيکي کنيد. اگر يکي از آنها يا هر دوي ايشان در نزد تو به سن پيري رسيدند، به آنان «اف» مگو، و بر سر ايشان فرياد مزن و محترمانه با آن دو سخن بگو. و از روي مهرباني بال فروتني را براي آنان بگستران و بگو: «پروردگار!به آنان رحم کن همانگونه که آنان در کوچکي مرا تربيت و بزرگ نمودند».

علامه سعدي در تفسير اين آيه مي نويسد: " خداوند بعد از بيان حق خويش، به بيان حق پدر ومادر پرداخت و فرمود: (وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا)و با انواع نيکي ها به پدر و مادر نيکي کنيد و گفتار و کردارتان با آنها نيکو باشد. چون پدر و مادر سبب به وجود آمدن آدمي هستند، و نسبت به فرزند محبت فراوان دارند، که اين امور ايفاي حق آنها را واجب مي کند، و اينکه با آنها به نيکي رفتار شود.

(إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا)و هر گاه پدر ومادر به سن پيري رسيدند، که انرژي و قدرت انسان در اين سن ضعيف مي شود و نيازمند مهرباني و نيکي مي شوند، (فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ) حتي اف به آنان مگو، و کلمۀ «اف» پايين ترين مراتب اذيت و آزار است. يعني کوچکترين آزاري به آنها نرسانيد. (وَلاَ تَنْهَرْهُمَا) و با سخنان محترمانه با آن و سخن بگو و در سخن گفتن با آنها کلماتي را بر زبان بياور که آن کلمات را دوست مي دارند . و مودبانه و با مهرباني با پدر و مادر سخن بگوي، و سخنان نرم بگوي که دل آنان را شاد کند و به آنان آرامش بخشد. و اين با توجه به حالت ها و عادت ها وزمان ها فرق مي نمايد.

(وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ) و از روي مهرباني، بال فروتني براي آنان بگستران. يعني با چشمداشت ثواب و پاداش آخرت، در برابر آنها فروتن باش، نه به خاطر ترس از آنها يا به خاطر اميد داشتن به ثروت و دارايي آنان ، و ديگر اهدافي که انسان به خاطر آن پاداش آخرت را از دست مي دهد (وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا ) و در مقابل ايکه تو را در کودکي تربيت نموده و بزرگ کرده اند، آنها را مرده يا زنده دعا کن تا مورد مرحمت خدا قرار بگيرد.

از اين آيه چنين فهميده مي شود که هر اندازه پدر و مادر در امر تربيت فرزندان بيشتر بکوشند حقشان بيشتر است. و همچنين غير از پدر ومادر نيز که انسان را به صورت شايسته در امور دين يا دنيا تربيت نمايند بر آدمي حق دارند. "

و پيامبر صلي الله عليه وسلم مي فرمايد:

«الکبائر : الإشراک بالله، و عقوق الوالدين، و قتل النفس، واليمين الغموس»

 «گناهان کبيره عبارتند از : (شريک قرار دادن براي خدا، اذيت کردن والدين، کشتن کسي (به ناحق) و سوگند دروغ».بخاري

بنابراين فرزندان حق ندارند که هرگونه بي ادبي يا بي احترامي را در حق والدينشان را روا بدارند و اين عمل جزو گناهان کبيره است، اگر پدر و مادر گاهي در مسائلي اختلاف پيدا مي کنند، اين اختلافات عادي است و در زندگي هرکسي روي مي دهد ولي فرزندان حق ندارند که به اين اختلافات دامن بزنند و يا جانب يکي از والدينشان را بگيرند و در حق ديگري بي مهري و بي احترامي کنند. بلکه مي توانند در اينگونه مواقع با بکار بستن روشهايي نيک سعي کنند بعنوان يک قاضي عادل عمل کنند و اختلافات بين والدينشان را به مصالحه مبدل کنند، اما بدون شک بکاربردن خشونت يا بي احترامي نتيجه اي در پي نخواهد داشت بجز آنکه موجب رسيدن بار گناه بزرگي بر دوش فرزند و نيز عميق شدن اختلافات خانوادگي خواهد شد. اگر پدر خانواده اقدام به کتک زدن مادر نمود، فرزند بايد به شفاعت مادرش بپردازد ولي حق ندارد در برابر پدرش بايستد و برخورد فيزيکي داشته باشد، و بهتر است پدرش را به آرامش و خونسردي دعوت کند و اسبابي را که موجب خشم او مي شود را از او دور نمايد و به مادرش توصيه کند تا او نيز اسباب خشم و ناخشنودي پدر خانواده را فراهم نکند، زيرا پدر سرپرست و مدير خانواده است و اگر به سرپرست خانواده بي احترامي شود، نهاد خانواده متزلزل خواهد شد و نوعي هرج و مرج و عدم تربيت خانوادگي بر کل اعضاي خانواده حاکم خواهد شد که کسي به بزرگترش احترام نخواهد گذاشت.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com