فرزندخواندگی حرام است ولی آیا نگهداری از بچه های یتیم و بی سرپرست بعنوان فرزندخواندگی محسوب می شود؟

در فتواي شماره 2334 فتوي به حرام بودن قبول شخصي به عنوان فرزند خوانده داده شده است. سوال بنده اين است که در حوادث طبيعي مثل زلزله ي بم هزاران کودک بي سرپرست ميشوند و حال که سرپرستي آنها به عنوان فرزندخوانده حرام است، اسلام که دين محبت و مودت است چه راهي را براي کمک به انها توصيه ميکند؟ اگر ميگوييد تا طفل است اشکال ندارد اما بزرگ که شد و نا محرم در خانه اي که سرپرستي شده است تکليف او چيست؟ نميشود که او را به زور و جبر و بدون توجه به سرنوشتش صرفا به خاطر اينکه بزرگ شده و نا محرم شده او را بيرون کرد.

الحمدلله،

در چنين مواقعي حکومت اسلامي بايد عهده دار سرپرستي آنها باشد و شرايط مسکن و خوراک و تحصيلات آنها را برعهده گرفته و تامين نمايد.

و يا افرادي از شهروندان عادي که صلاحيت لازم را دارند مي توانند آن کودکان آواره يا يتيم و بي سرپرست يا گم شده را سرپرستي کنند و از آنها نگهداري نمايند، بدينصورت که بچه هاي پيدا شده را - بدون فرزندخواندگي - در منزل خود نگهداري کنند و کفالت آنها را برعهده بگيرند و بعد از بالغ شدن مي توانند محل سکونت آنها را تغيير دهند تا در آنجا پرورش يابند و يا در همان خانه خود از هم حجاب کامل کنند.

حتي کساني که متولي سرپرستي آن بچه شده اند مي توانند از حکومت تقاضاي کمک در تامين نفقه آن بچه کنند.

 پس براي نگهداري آن بچه ها لازم نيست که حتما آنها را به فرزند خواندگي تقبل کنند، زيرا فرزندخواندگي يعني آن کودک را به خود نسبت دادن! درحاليکه هيچ نسبتي با هم ندارند، و از هم ارث بردن! درحاليکه نمي توانند از هم ارث ببرند، زيرا ارث تنها از طريق نسب و سبب ثابت مي شود، درحاليکه فرزندخوانده هيچکدام از اين دو مورد نيست. و حتي اسم و فاميل آن کودک را به خود نسبت مي دهند، درحاليکه خداي متعال در مورد نسبت دادن اين بچه ها فرموده: « وَمَا جَعَلَ أَدْعِيَاءَكُمْ أَبْنَاءَكُمْ ذَلِكُمْ قَوْلُكُم بِأَفْوَاهِكُمْ وَاللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ» (احزاب 4).

يعني: و (خداوند) فرزندخوانده‏هاى شما را فرزند حقيقى شما قرارنداده است؛ اين سخن شماست که به دهان خود مى‏گوييد (سخنى باطل و بى‏پايه)؛ امّا خداوند حقّ را مى‏گويد و او به راه راست هدايت مى‏کند.

اما اگر هدف از نگهداري آن بچه ها؛ تنها کفالت و سرپرستي آنها باشد، لزوما فرزندخواندگي تنها راه حل نيست، بلکه مي توان بدون آنکه بعنوان فرزند خوانده تقبل شوند کفالت آنها را برعهده گرفت و در حق آنها محبت و مودت نمود و نيازهايشان را برآورده ساخت. تنها فرق اين روش آنست که بچه هاي تحت کفالت عنوان فرزند خواندگي شخص کفيل را ندارند و به شخص کفيل نسبت داده نمي شوند، وگرنه مي توانند بدون اين عنوان (فرزندخواندگي) از آنها سرپرستي و حفاظت کنند حتي اگر در خانه خود نگهداري کنند – بشرطيکه در دوران بلوغ حجاب کنند- جايز است.

بنابراين نگهداري و سرپرستي از بچه هاي گم شده يا يتيم يا بي سرپرست نه تنها حرام نيست، بلکه مستحب و يا فرض کفايي است و اجر و ثواب زيادي دارد، و شريعت اسلام مانع آن نيست. تنها شروطي قرار داده که بايد رعايت کنند؛ از جمله نبايد بعنوان فرزندخوانده تقبل شوند و نيز در دوران بلوغ رعايت مسائل محرم و نامحرم شود، مثلا از هم حجاب کامل کرده و در خلوت باهم قرار نگيرند و ديگر موارد..

مي توانيد براي توضيحات بيشتر به فتواي (292) مراجعه کنيد.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com