آیا اگر اندکی چرک یا رنگ زیر ناخن یا روی پوست باشد، غسل و وضو صحیح هستند؟

اغلب اوقات زير ناخنهاي دست و پا مقداري کثيفي جمع ميشود. آيا از بين بردن اين کثافات قبل از غسل واجب است؟ اگر تميز نشوند غسل صحيح نخواهد بود؟

الحمدلله،

غسل زماني کامل و صحيح خواهد بود که شخص غسل کننده :

1- نيت غسل را داشته باشد.

2- آب را به تمام بدن خود برساند.

بر اين اساس، لازمست تا آب به زير موي سر و قسمت بيروني گوش نيز برسد، و بعضي از علما مضمضه و استنشاق را نيز واجب دانسته اند.

اما اگر ناخن بلند باشد و زير آن چرک و کثافات باشد؛ اولا اين حالت شايسته ي يک مسلمان نيست که ناخن بلند داشته باشد و حتي زير آن چرکين باشد، از أنس رضي الله عنه نقل شده است که گفته‌اند: «وقَّت لنا رسول الله صلي الله عليه وسلم في قص الشارب وقلم الظفر ونتف الإبط وحلق العانة ألاَّ نترک شيئاً من ذلک أکثر من أربعين ليلةً».

«پيامبر صلي الله عليه وسلم درباره کوتاه کردن سبيل و گرفتن ناخن و کندن موهاي زايد زير بغل و ازاله موي عانه، براي ما تعيين کردند که هيچکدام از آنها را بيشتر از چهل شب به تاخير نيندازيم».

و پيامبر اكرم صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم در حديثي در مورد ناخن فرموده است:

«مَا أَنْهَرَ الدَّمَ وَذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ فَكُلُوهُ لَيْسَ السِّنَّ وَالظُّفُرَ... أَمَّا السِّنُّ فَعَظْمٌ وَأَمَّا الظُّفُرُ فَمُدَى الْحَبَشَةِ » بخاري (3488) و مسلم (1968).

«اگر حيوان با آنچه كه خون را جاري مي‌كند و نام الله بر آن برده شود ذبح شود پس آن را بخوريد (به شرطي كه) براي ذبح از دندان و ناخن استفاده نشود، چون دندان استخوان است و ناخن چاقوي اهل حبشه است».

بنابراين شايسته ي يک مسلمان نيست که ناخن بلند داشته باشد چه برسد به اينکه زير آن چرکين باشد.

دوما: علما فرموده اند که اگر چرک زير ناخن مانع رسيدن آب به پوست شود، طهارت صحيح است، زيرا مقدار چرک کم و اندک است و لذا قابل گذشت مي باشد.

شيخ الاسلام ابن تيميه رحمه الله عليه در كتاب فتاوايش گفته: «و إن منع يسير وسخ ظفر ونحوه وصول الماء صحت الطهارة ». يعنى: «و اگر چرك اندكى در زير ناخنها و يا جايى ديگر سبب نرسيدن آب به آنجا شود طهارتش صحيح است».

و علامه ابن باز رحمه الله مي گويد: « الوضوء صحيح لا يبطله ما قد يقع تحت الظفر من الوسخ لأنه يسير يعفى عنه». مجموع فتاوى شيخ ابن باز رحمه الله ( 10 / 50 ).

يعني: وضو صحيح است و چرک زير ناخن آنرا باطل نمي کند، زيرا مقدار آن اندک است که از آن گذشت مي شود.

و مرداوي در "الإنصاف" (1/158) مي گويد: «لو كان تحت أظفاره يسير وسخ , يمنع وصول الماء إلى ما تحته لم تصح طهارته . قاله ابن عقيل . . . وقيل : تصح , وهو الصحيح , وإليه ميل المصنف (ابن قدامة) , واختاره الشيخ تقي الدين ( ابن تيمية) وقيل : يصح ممن يشق تحرزه منه , كأرباب الصنائع والأعمال الشاقة من الزراعة وغيرها» .«اگر زير ناخن مقدار کمي چرک باشد، که مانع رسيدن آب به زير آن شود، طهارتش صحيح نيست. و اين گفته ي ابن عقيل است.. و البته گفته شده: طهارت صحيح است، و اين رأي درست است، که ابن قدامه نيز به آن تمايل يافته است، و شيخ تقي الدين ابن تيميه نيز اين رأي را برگزيده است، و بعضي گفته اند: براي کسي (قابل گذشت است و طهارتش) صحيح است که پاک کردن (مداوم) آن برايش دشوار باشد مانند کساني که اهل صنعت و کارهاي سخت همانند کشاورزي هستند».

و بعضي از علما (مانند علامه ابن عثيمين ) به حديث زير استناد کرده اند، و گفته اند که اگر مقدار چرک کم و اندک هم باشد، باز بايستي ابتدا پاک گردد سپس طهارت کرد وگرنه صحيح نخواهد بود، مگر براي کساني که پاک کردن چرک زير ناخن يا ديگر اعضاي بدن که مانع رسيدن آب است براي فرد دشوار باشد مانند کساني که در حرفه هاي صنعتي و دشوار فعاليت دارند.

از انس رضي الله عنه روايت است: پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم مردي را ديد که (وضو گرفته است و) به پايش به اندازه ي ناخني آب نرسيده، فرمود: ارجع فأحسن وضوءك» .

« برگرد و  به نحو احسن  وضو بگير». ابوداود و نسائي روايت کرده اند. ‏

و مسلم مشابه اين حديث را از عمر ابن خطاب رضي الله عنه در کتابش آورده است: مسلم (243).

علامه ابن عثيمين رحمه الله به اين حديث استناد مي کند و مي گويد: «.. لا يعفى عن الشيء ولو كان يسيرا، فهو إن أمكنه أن يزيله قبل أن يخرج وقت الصلاة أزاله ، وإلا مسح عليه وصار كالجبيرة». "شرح الكافي".

«از هيچ چيزي (که مانع رسيدن آب به پوست شود) گذشت نمي شود هرچند که اندک باشد، و اگر ممکن بود بايستي قبل از آنکه وقت نماز تمام شود پاک گردد، وگرنه (اگر وقت کافي براي نماز نماند) مي تواند بر آن (جسمي که مانع رسيدن آب است) مسح کند مانند مسح بر جبيره».

لذا بهتر آنست که احتياط نمود و اگر شخصي شغل صنعتي يا حرفه اي سخت نداشته باشد که به سبب آن بدنش در معرض چرک و يا نقطه هاي روغن يا رنگ قرار بگيرد، بايد قبل از طهارت هر چيزي را که مانع رسيدن آب به بدن و پوست مي شود را پاک نمايد، مگر آنکه همانطور که گفته شد شغل و حرفه ي او دشوار باشد و زدودن آنها هميشه برايش مقدور نباشد.

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com