شرایطی كه با وجود آنها عقد ازدواج الزامی و قطعی میگردد
بسم الله الرحمن الرحیم
هرگاه عقد ازدواج بطوركامل اركان و شرایط صحت و شرایط تنفیذ را داشته
باشد، الزام پیدا میكند وهیچیك اززوجین ودیگران، حق نقض و فسخ آن را
ندارند و این پیوند، جز با طلاق یا مرگ یكی ازآنانگسسته نمیگردد و
در عقد ازدواج اصل بر اینست.
چون مقاصد و اهداف شرعی ازدواج، از قبیل ادامه معاشرت و آمیزش
زناشوئی و تربیت فرزندان و پرورش و اداره آنها، جز از راه الزامی
بودن و ثبوت استمرار این پیوند، امكان ندارد و بدون آن تحقق
نمیپذیرد. لذا علما گفتهاند: شرایط لزوم عقد ازدواج، دریك شرط خلاصه
میشوندكه بعدازانعقاد و صحت و تنفیذ آن هیچیك ازطرفین ازدواج حق فسخ
آن را نداشته باشند، چون اگریكی از آنان حق فسخ داشته باشد دیگر این
عقد لزومیت نخواهد داشت و عقد لازم بحساب نمیآید.
چه موقع و در چه صورتی عقد غیر لازم میگردد
اگر معلوم گردد كه مرد زن را فریب داده یا زن مرد را فریب داده است
عقد جنبه الزامی ندارد و طرفیكه زیان دیده است، میتواند آن را
فسخكند. مثلا اگرمردی با زنی ازدواجكرد و معلوم شد،كه مرد عقیم است
و زن ازآن اطلاع نداشت، در این صورت هرگاه زن ازآن اطلاع حاصلكرد،
حق داردكه عقد را نقض و فسخكند، مگر اینكه او را قبول داشته و به
معاشرت وآمیزش او راضی باشد، دراین صورت این حق از او سلب میگردد.
مردی كه عقیم بود، با زنی ازدواج كرده بود، عمر بن خطاب به وی گفت:
بدان زن خبر ده كه تو عقیم هستی و او را آزاد بگذار بین اینكه با تو
بماند یا عقد نكاح را فسخ كند. و همچنین یكی دیگر از صورتهای فریب
آنستكه مرد با زن ازدواج كند بر مبنای اینكه او مرد درستكار و راست
میباشد، ولی بعداً معلوم شدكه او فاسق و تباهكاراست، دراین صورت نیز
زن حق فسخ نكاح را دارد.
ابن تیمیهگفته است: اگر مردی با زنی ازدواجكرد، بتصوراینكه او دوشیزه
است ولی بعد معلوم شدكه دوشیزه و بكر نیست و بكارت او ضایع شده
است، او میتواند نكاح را فسخكند و مابهالتفاوت مهریه دختربكر و زن
بیوه را مطالبه كند و اگر پیش از همبستری شدن، برآن عیب واقف شد،
ونكاح را فسخ كرد، مهریه بكلی ساقط میشود و همچنین اگر مرد در زن
عیبی یافت،كه مانعكمال لذت و تمتع جنسی و موجب نفرت طبع است،
بازهم عقد الزامی نیست، بنابراین اگر مرد دریافتكه زن مستحاضه و دائم
الحیض است - میتواند نكاح را فسخ كند. یا دریافت كه مجرای آلت
تناسلی زن، بسته و مانع جماع است، باز هم حق فسخ دارد. و ازجمله
بیماریهائیكه برای طرفین حق فسخ ایجاد میكند، لك و پیسی و دیوانگی و
جذام است و علاوه برآن اگر آلت تناسلی مرد بریده شده و یا از عمل
جماع عاجز -عنین -باشد یا كوچك باشد، زن میتواند نكاح خود را فسخ
كند.
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.
وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.
|