نگا‌ه  و نظر به زنی‌ كه  ا‌ز آن  خواستگا‌ری می‌شود

بسم الله الرحمن الرحیم

دیدن  زن  پیش  از خواستگاری‌،  موجب  شیرینتر شدن  زندگی  زناشوئی  و  سعادت  و آرامش  خاطر  می‌گردد،  تا زیبا‌ئی  او  موجب  و  انگیزه  وصلت‌گردد  و  یا  زشتی  و  زیبائی  او  موجب  انصراف  ازآن  وصلت ‌گردد  و  دیگری  را  بجوید.  كسی‌كه  دوراندیش  و  دوربین  است‌،  پیش  از  ورود  به  محلی‌،  خیر  و  شر  آن  را،  می‌سنجد،  آنگاه  اقدام  می‌كند.  اعمش  گفته  است‌:  هر  ازدواج  و  وصلتی‌،  كه  پیش  از  دیدار  زوجین  صورت‌ گیرد،  به  غم  واندوه  می‌انجامد.  دیدار زوجین‌،  پیش  ازازدواج‌،  مورد  تشویق  و  ترغیب  شریعت  اسلامی  واقع  شده  است‌.

1-‌جابر  بن  عبدالله  گوید:  پیامبر صلی الله علیه و سلم    فرمود:  “إذا خطب أحدكم المرأة، فان استطاع أن ينظر منها إلى ما يدعوه إلى نكاحها، فليفعل   [‌هرگاه  یكی  از  شما  از  زنی  خواستگاری‌كرد،  اگر  توانست  بچیزهائی  از  او  بنگرد،‌كه  بازدواج  با  او  منجر  شود،  ازآن‌كار  غافل  نشود  و  آن  را  بكند]"‌.  جابرگوید: "‌زنی  از  بنی  سلمه  را  خواستگاری  كردم‌،  دركمین  آن  می‌نشستم‌،  تا  اینكه  چیزهائی  از  او  دیدم  و  مشاهده‌كردم‌،‌كه  بازدواج  با  وی  منتهی  شد“‌.  بروایت  ابوداود.

٢-‌مغیره  بن  شعبه‌گوید:  از  زنی  خواستگاری  كردم‌،  پیامبری  به  من‌گفت‌:" أنظر ت إليها، ؟ ‌[او را دیده ای ؟]"گفتم‌:  خیر.گفت‌: أنظر إليها، فانه أحرى أن يؤدم بينكما   [او  را  ببین  و  به  وی  بنگر،  چون  این‌كارموجب  می‌شودكه  پیوند  بین  شما  دوام  بیشتری  داشته  باشد  و  انفاق  و  سازگاری  بیشتری  خواهید  داشت‌]"‌.  بروایت  ابن  ماجه  و  نسائی  و  ترمذی‌كه  آن  را  حسن  دانسته  است‌.

٣-‌ابوهریره  گوید:  مردی  زنی  از  انصار  را  خواستگاری  كرد.  پیامبر صلی الله علیه و سلم    به  وی  گفت‌: أنظر ت إليها، ؟     [‌آیا  او  را  دیدی‌؟‌]"‌گفت‌:  خیرگفت‌:  برو  او  را  بنگر،  زیرا  در  چشم  زنان  انصارگاهی  چیزهائی  مشاهده  می‌شود  -گاهی  معیوب  است  -

نگاه  به  نا‌مزد  تا  چه  حد  مجاز است؟

جمهور  علما گویند،  خواستگار  تنها  می‌تواند  به  چهره  و كف  دستان  زن  مورد  نظرش  نگاه‌ كند،  چون  ازنگاه  بر  چهره  زیبائی  و  زشتی  او  پدیدارمی‌شود  و  از  نگاه  بر  كف  دستان  نرمی  و  خشونت  اندام  او  معلوم  می‌گردد.

داود  ظاهری‌گفته  است‌،  او  مجاز  است‌كه  بتمام  اندام  او  نگاه‌كند.  اوزاعی‌گوید:  تنها  مجاز  است‌،  به  اندامهای‌گوشتین  او  بنگرد.  دراحادیث  مشخص  نشده  است‌ كه  بكدام  اندامها  بنگرد،  بلكه  بطور مطلق  از آن  سخن  رفته  تا  شخص  بگونه‌ای  به  وی  بنگرد،‌ كه  مقصود  خویش  را  حاصل ‌كند  و  نتیجه  مطلوب  بگیرد.  بدلیل  اینكه  عبدالرزاق  و  سعید  بن  منصورگفته‌اند:  عمر  بن  خطاب  ام‌كلثوم  را  از  علی  ابن ابیطالب  خواستگاری  نمود  و  علی‌ گفت  او كوچك  است‌،  من  او را  پیش  تو می‌فرستم  اگر  بدان  راضی  شدی‌،  او  زن  تو  باشد،  سپس  ام‌كلثوم  را  پیش  او  فرستاد  و  عمر  به  ساق  پای  او  نگاه  كرد،  و  دامن  او  را  بالا  زد،  ام‌كلثوم ‌گفت‌:  اگر  امیر  مومنان  نبودی آنچنان  بر  چهره‌ات  سیلی  می‌نواختم‌ ‌كه  چشمانت‌ كور  شود.

هرگاه  خواستگار  بزنی  نگاه ‌كرد  و  او  را  نپسندید  باید  خاموش  شود  و  سكوت پیشه‌ كند  و چیزی  نگوید  تا  زن  را  نیازارد  و او را  نرنجاند،  چون  شاید  این  زن ‌كه  مورد  پسند  او  نیست‌،  دیگران  او  را  بپسندند.

نگا‌ه ‌كردن  به  مرد 

زن  نیز  مجاز  است ‌كه  بخواستگار  خویش  بنگرد  و  ببیند كه  او  را  می‌پسندد  یا  نمی‌پسندد.  چون  عمر  خطاب‌ گفت‌:  دختران  خویش  را،  بعقد  نكاح  مردان  زشت  چهره  در نیاورید،  زیرا  زنان  نیز  از  مردان  چیزهائی  را  می‌پسندند  و  چیزهائی  را  نمی‌پسندند. 

بیا‌ن اوصا‌ف 

نگاه ‌كردن  برای  جمال  ظاهری  و  عدم  جمال  ظاهری  است‌،  ولی  صفات  اخلاقی و  سیرت  نیكو،  از  طریق  توصیف  شناخته  می‌شود،  شایسته  است  دراین  باره  اخلاق  و  صفات  و رفتار و كردار و خوی  و  خلق  زوجین  از كسانی  مورد  پرسش  و  تحقیق  قرار  گیرد كه  با  آنان  همسایگی  و  معاشرت  دارند  یا  از افراد  فامیل  مورد  اطمینان  مانند  مادر  و  خواهر  پرسش  بعمل  آید.

پیامبر صلی الله علیه و سلم    ام  سلیم  را  پیش  زنی  فرستاد  وگفت‌: " انظري إلى عرقوبها و شمي معاطفها  [‌به  ساق  پا  و  پاشنه‌های  او  نگاه‌ كن  و دهان  و گردن  و زیر بغل  او را  بوی ‌كن‌]"‌.  احمد  و  حاكم  و  طبرانی  و  بیهقی  آن  را  روایت‌كرده‌اند.

غزالی  در  احیاء‌ گفته  است‌:  باید  درباره  اوصاف  زن  یا  مرد،  تنها  از  افراد  آگاه  و  راستگو  و  مطلع  بر  ظاهر  و  باطن  سوال  شود،‌كه  از  روی‌ حب  و  بغض  و  حسادت‌، زیاده‌روی  و  اهمال  و  تقصیر  نكنند،  چون  سرشت  اشخاص  آنست  كه  در  وصف  زوجین‌،  به  افراط  و  تفریط  می‌گرایند  و كمتر  پیش  می‌آید كه  دراین  باره  راست‌گویند  ومیانه  رو  باشند،  بلكه  بیشترراه  فریب  ونیرنگ  و  ترغیب  را  پیش  می‌گیرند.  احتیاط در  این  باره  بسیار  مهم  است  تا  انسان  به  همسر  دلخواه  خویش  برسد  و  چشمش بدنبال  دیگران  نباشد. 

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏