آیا عقد نکاح در مسجد سنت است؟

ميخواستم حکم عقد نکاح رو در مسجد بدونم. آيا اين کار سنت و درست است؟

با سند صحيح لطفاً.

الحمدلله،

جمهور فقهاء با استناد به حديث زير عقد نکاح در مسجد را نه تنها جايز بلکه مستحب دانسته اند:

ترمذي از عايشه رضي الله عنه روايت کرده که گفت: رسول خدا صلي الله عليه وسلم فرمودند: «أَعْلِنُوا هَذَا النِّكَاحَ، وَاجْعَلُوهُ فِي الْمَسَاجِدِ، وَاضْرِبُوا عَلَيْهِ بِالدُّفُوفِ» ترمذي ( 1089).

يعني: «نکاح را علني کنيد و آن را در مساجد برگزار نمائيد؛ در مراسم برگزاري نکاح، دف بزنيد».

در کتاب "دائرة المعارف فقهي" آمده: جمهور فقهاء عقد نکاح در مسجد را مستحب دانسته اند؛ بخاطر برکت و شهرت (اعلان) آن، چنانکه از عايشه رضي الله عنها روايت است که گفت: رسول خدا صلي الله عليه وسلم فرمودند: «نکاح را علني کنيد و آن را در مساجد برگزار نمائيد؛ در مراسم برگزاري نکاح، دف بزنيد». " الموسوعة الفقهية " ( 37 / 214).

اما اين حديث که مورد استناد قرار گرفته، ضعيف است، چنانکه افراد زير آنرا ضعيف مي دانند:

- سيوطي در "الجامع الصغير" (1198) گفته: ضعيف است.

- بيهقي در "السنن الكبرى" (7/290) گفته: در سند حديث شخصي بنام عيسي بن ميمون است که او ضعيف مي باشد.

- مشابه همين سخن بيهقي را ضياء المقدسي در "السنن والأحكام" (5/196) گفته است.

- مباركفوري در "تحفة الأحوذي" (3/543) گفته: در سند حديث شخصي بنام عيسي بن ميمون انصاري هست که بخاري درباره وي گفته: منکر الحديث است، و ابن حبان گفته: او احاديثي روايت کرده که تمام آنها جعلي هستند.

- ألباني در "السلسلة الضعيفة" (978) گفته: ضعيف است، و در "ضعيف الترمذي" (1089) گفته : حديث ضعيف است بجز قسمت اعلان آن (يعني أعلنوا النكاح).

- ابن الملقن در "البدر المنير" (9/643) گفته: در سند آن شخصي بنام خالد بن إلياس المديني هست که او ضعيف مي باشد.

- حافظ ابن حجر رحمه الله در "التلخيص الحبير" (4/1584) گفته: «في إسناده خالد بن إلياس، وهو منكر الحديث، قاله أحمد وفي رواية الترمذي، عيسى بن ميمون وهو يضعف».

يعني: « در سند آن شخصي بنام خالد بن إلياس هست که وي منکر الحديث مي باشد و اين را امام احمد گفته، و در روايت ترمذي شخصي بنام عيسي بن ميمون هست که تضعيف شده است».

خلاصه اينکه محدثين حديث مذکور را که مورد استناد جمهور فقهاء براي استحباب عقد و اعلان نکاح در مسجد است، تضعيف کرده اند، و حديث صحيح ديگري هم بر استحباب عقد و اعلان نکاح در مسجد وارد نشده است.

و اما اينکه جمهور فرموده اند عقد نکاح بخاطر برکت آن در مسجد مستحب است، اين سخن نمي تواند صحيح باشد، چراکه اگر چنين مي بود قطعا پيامبر صلي الله عليه وسلم نکاح زنان خود را در مسجد مي بست و اصحابش را ترغيب مي کرد تا در مسجد نکاح کنند.

اما بطور کلي عقد ازدواج در مسجد اگر گهگاهي صورت پذيرد و نيازي باشد مثلا کسي در آنجا اعلان نکاح کند چون با اين کار از منکرات بدور مي شود، و اگر در مکان ديگري قرار مي داد در دام منکرات مي افتاد، ايرادي ندارد که در مسجد عقد نکاح کند، بشرطيکه اعتقاد نداشته باشد که در مسجد فضيلت خاصي دارد. اما اگر هر عقد نکاحي را در مسجد برگزار کنند و يا معتقد باشند که عقد نکاح در مسجد فضيلت خاصي دارد، اين کار و اعتقاد بدعت است و لازمست مردم را از آن برحذر داشت جز درآنچه گفتيم.

و اگر در اثناي عقد نکاح در داخل مسجد اختلاط زن و مرد صورت پذيرد و يا موسيقي پخش شود، در اينحالت عقد وي در مسجد به حرام مبدل مي شود و حتي حرمت آن نسبت به خارج مسجد نيز بيشتر است، زيرا با اين کارها حرمت خانه خدا را زيرپا گذاشتند.

و دليل آنکه مي گوئيم عقد نکاح گهگاهي در مسجد بدون اشکال است، بخاطر حديث مربوط به زني است که خود را به پيامبر صلي الله عليه وسلم بخشيد ولي ايشان او را در مسجد به عقد يکي از اصحابش در آورد، چنانکه از سهل بن سعد روايت است : «إني لفي القوم عند رسول الله صلي الله عليه وسلم إذ قامت امرأة فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسا لک، فر فيها رأيک، فلم يجبها شيئا، ثم قامت فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسها لک فر فيها رأيک، فلم يجبها شيئا، ثم قامت الثالثة فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسها لکف فر فيها رأيک، فقام رجل فقال يا رسول الله، أنکحنيها، قال : هل عندک من شي؟ قال : لا، قال : اذهب فاطلب ولو خاتما من حديد، فذهب وطلب، ثم جاء فقال : ما وجدت شيئا ولاخاتما من حديد، قال : هل معک من القرآن شيء؟ قال معي سورة کذا و سورة کذا، قال : اذهب أنکحتکها بما معک من القرآن». متفق عليه

يعني: «بهمراه جماعتي در خدمت پيامبر صلي الله عليه وسلم بودم که ناگهان زني بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم را به شما بخشيدم، نظرت را در اين باره بگو، پيامبر صلي الله عليه وسلم جوابي به او نداد، بار ديگر آن زن بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم رابه شما بخشيدم، نظر شما چيست؟ پيامبر صلي الله عليه وسلم جوابي به اونداد. سپس آن زن براي بار سوم بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم را به شما بخشيدم، نظر خود را در اين باره بگو، در اين هنگام مردي بلند شد و گفت : اي رسول خدا او را به ازدواج من درآور، پيامبر صلي الله عليه وسلم به آن مرد فرمود: آيا چيزي داري (که به عنوان مهريه به او بدهي)؟ گفت : نه، پيامبر صلي الله عليه وسلم  فرمود: برو و چيزي پيدا کن اگرچه انگشتري از آهن باشد، آن مرد رفت و به جستجو پرداخت سپس برگشت و گفت : هيچ چيزي نيافتم حتي أنگشتري آهني، پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود: آيا از قرآن چيزي حفظ داري؟ آن مرد گفت: سورة فلان و فلان را حفظ دارم، پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود : برو با (مهريه) قرآني که از حفظ داري او را به ازدواج تو درآوردم».

حافظ ابن حجر رحمه الله در شرح اين حديث در کتاب "فتح الباري" گفته: « وَفِي رِوَايَة سُفْيَان الثَّوْرِيِّ عِنْد الْإِسْمَاعِيلِيّ «جَاءَتْ اِمْرَأَة إِلَى النَّبِيّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ فِي الْمَسْجِد» فَأَفَادَ تَعْيِين الْمَكَان الَّذِي وَقَعَتْ فِيهِ الْقِصَّة» يعني: «در روايت سفيان ثوري در نزد (مسند ابوبکر) اسماعيلي چنين آمده: «زني نزد پيامبر صلي الله عليه وسلم آمد و ايشان در مسجد بودند» و اين روايت مکاني که اين ماجرا در آن اتفاق افتاد را افاده مي دهد».

ولي چون اين مسئله (يعني نکاح در مسجد) تکرار نشده، درمي يابيم که عقد نکاح در مسجد سنت و مستحب نيست، ولي اگر گهگاهي روي دهد حرام نيست.

از علماي هيئت دائمي افتاء سوال شد: آيا مداومت در عقد ازدواج در مساجد بعنون سنت مستحبه محسوب مي شود يا بدعت است؟

پاسخ دادند: «امر در بستن عقد نکاح در مساجد و ديگر مکانها شرعا واسع است، ولي تا جايي که مي دانيم دليلي ثابت نشده که وقوع نکاح در مساجد سنت باشد، بنابراين التزام (مداومت) بر عقد نکاح در مساجد بدعت است».

شيخ عبد العزيز بن باز ، شيخ عبد الرزاق عفيفي ، شيخ عبد الله بن غديان.

"فتاوى اللجنة الدائمة" ( 18 / 110 ، 111 ).

و باز گفتند: «عقد نکاح در مساجد سنت نيست، و مداومت بر عقد نکاح داخل مسجد و اعتقاد داشتن به سنت بودنش؛ بدعت از بدعتهاست، زيرا پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمودند: «من أحدث في أمرنا ما ليس منه فهو ردّ». متفق عليه

يعني: «هر کس چيزي را در دين ما ايجاد کند که جزو آن نيست ، مردود است واز او پذيرفته نمي شود.

و اگر در مراسم عقد نکاح زناني باشد که زينت خود را ظاهر کرده باشند، و کودکاني که اهل مسجد را اذيت مي کنند، در اينحالت عقد نکاح در مسجد منع مي شود؛ زيرا مفسده بدنبال دارد».

شيخ عبد العزيز بن باز ، شيخ عبد الرزاق عفيفي ، الشيخ عبد الله بن غديان .

" فتاوى اللجنة الدائمة " ( 18 / 111 ، 112 ) .

فتواي ديگري از همين هيئت در فتواي (2222) ذکر شده است.

و شيخ محد بن صالح عثيمين چنين مي گويد: «استحباب عقد نکاح در مسجد نمي دانم که اصلي داشته باشد، و دليلي از پيامبر صلي الله عليه وسلم وارد نشده، اما اگر احيانا روزي داماد و ولي دختر در مسجد بودند و عقد کردند ايرادي ندارد، زيرا اين عقد نکاح از جنس معامله و خريد و فروش نيست، و مشخص است که معامله و خريد وفروش در مسجد حرام است، اما عقد نکاح از جنس خريد و فروش نيست، پس اگر در مسجد عقد شد ايرادي ندارد، اما استحباب آن بگونه ايکه بگوئيم: از خانه بيرون شويد و به مسجد برويد تا در آنجا عقد شود، اين امر نياز به دليل دارد و تاجايي که مي دانم دليلي براي آن نيست».

" لقاء الباب المفتوح " ( 167 / السؤال رقم 12 ).

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com