ايلاء و احکام آن

بسم الله الرحمن الرحیم

 1- تعريف ايلاء: ايلاء عبارت است از اينكه شوهر بنام خدا سوگند ياد مى‏كند مبنى بر اينكه به مدت بيش از چهار ماه با همسرش آميزش جنسى نكند.

اگر کسي قسم بخورد که به مدت کمتر از چهار ماه با همسرش نزديکي نکند بهتر آن است که کفاره سوگندش را بدهد و با او نزديکي کند، به دليل فرموده پيامبر صلی الله علیه وسلم : (من حلف علي يمين فرأي غيرها خيرا منها فليأت الذي هو خير و ليکفر عن يمينه) «هر کس بر انجام دادن کاري قسم بخورد، سپس ببيند که انجام دادن غير آن بهتر است، در اينصورت بايد کاري را که خير بيشتري دارد انجام داده و به خاطر سوگندش کفاره دهد».مسلم

اگر نخواست کفاره دهد لازم است صبر کند تا مدتي را که معين کرده سپري شود چون : (آلي رسول الله صلی الله علیه وسلم من نسائه، و کانت انفکت رجله، فأقام في مشربة له تسعا و عشرين، ثم نزل فقالوا : يا رسول الله آليت شهرا؟ فقال : الشهر تسع و عشرون) «پيامبر صلی الله علیه وسلم سوگند ياد کرد که (يک ماه) با زنانش نزديکي نکند، و در حاليکه پاهايش آسيب ديده بود در يکي از غرفه‌هايش بيست و نه روز باقي ماند سپس نزد زنانش رفت، گفتند اي رسول خدا شما سوگند يک ماه خوردي؟ فرمود : ماه بيست و نه روز است».بخاری

اما اگر سوگند خورد که تا ابد يا مدتي بيشتر از چهار ماه بازنش همبستر نشود چنانچه کفاره دهد و با او همبستر شود چه بهتر، در غير اينصورت تا سپري شدن چهار ماه به او فرصت داده مي‌شود، سپس همسرش از او تقاضاي همبستري يا طلاق کند؛

 2- حكم ايلاء: ايلاء به مدت كمتر از چارماه بمنظور تنبيه و تاديب همسر جايز است. خداوند مى‏فرمايد: « لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ »(البقرة: 226). «آنانى كه با همسران خود ايلاء مى‏كنند، به مدت چهار ماه انتظار كنند، اگر (در مدت چهار) رجوع كردند، خداوند بخشنده و مهربان است». و رسول اكرم صلی الله علیه وسلم به مدت يك ماه تمام، با همسران خود ايلاء كرده است. اگر منظور از ايلاء فقط ضرر رساندن به همسر باشد نه تاديب، آنگاه ايلاء حرام است. رسول‏اللّه صلی الله علیه وسلم مى‏فرمايد: «لَا ضَرَرَ وَ لَا ضِرَارَ» (احمد و ابن ماجه).

3- احكام ايلاء:

 1- اگر مدت ايلاء (چهار ماه) به پايان رسيد و شوهر مجامعت نكرد، و همسر، نزد قاضى شاكى شد، شوهر دو راه در پيش دارد: رجوع كند يا طلاق دهد.

 خداوند مى‏فرمايد: « فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ» ((البقرة: 226). « وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ» (البقرة: 227). اگر رجوع شود، خداوند بخشنده و مهربان است و اگر قصد طلاق شود، خداوند شنوا و دانا است. در بخارى، از ابن عمر ب مروى است، مى‏فرمايد: «إذَا مَضَتْ أَرْبَعَةُ أَشْهُرٍ يُوقَفُ حَتَّى يُطَلِّقَ»

 2- هر گاه شوهر ايلاء كننده از دادن طلاق خوددارى كند، حاكم بمنظور دفع ضرر از همسر حكم طلاق را بايد صادر كند.

 3- اگر شوهر ايلاء كننده بعد از خوددارى از طلاق، طلاق دهد، يك طلاق محسوب مى‏شود، اگر يكى باشد، رجعى است و اگر طلاق بائن داده است، بائن محسوب مى‏شود و شوهر بدون عقد جديد، حق مراجعت ندارد.

 4- مطلقه ايلاء بايد عدت طلاق را بگذارند، سپرى كردن يك حيض كافى نيست. زيرا عدت فقط بخاطر تعيين فراغت رحم نيست.

 5- اگر شوهر بدون ايلاء و سوگند به مدت چهار ماه آميزش جنسى را با همسرش ترك كند، حكم ايلاء را دارد، در صورت شكايت يا طلاق بدهد يا آميزش جنسى را انجام دهد.

 6- هر گاه شوهر ايلاء كننده قبل از پايان مدتى كه در آن نسبت به عدم آميزش جنسى سوگند خورده است، آميزش جنسى را انجام دهد، كفاره يمين بر وى واجب مى‏شود. رسول‏اللّه صلی الله علیه وسلم مى‏فرمايد: «إِذَا حَلَفْتَ عَلَى يَمِينٍ فَرَأَيْتَ غَيْرَهَا خَيْرًا مِنْهَا فَائْتِ الَّذِى هُوَ خَيْرٌ وَكَفِّرْ عَنْ يَمِينِكَ» (متفق عليه). «هر گاه به انجام يا عدم انجام كارى سوگند ياد كردى و عكس آن را بهتر يافتى، پس آن را كه بهتر است انجام بده و بعد كفاره سوگندت را ادا كن».

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏