|
بسم الله الرحمن الرحیم
عورت زن در برابر دیگر زنان و محارمش
امروزه بسیاری از زنان زمانی که مردان حضور ندارند در برابر زنان دیگر لباسی بسیار کوتاه می پوشند و بعضی از انواع این لباس ها قسمت زیادی از بدن آنان را نشان می دهد یا در برابر فرزندان خود در خانه لباسی خیلی کوتاه می پوشند. در مقاله بیان خواهیم کرد که حدود عورت زن در برابر مردانی که محرمش هستند چیست؟ و حدود عورت زن در برابر زنان دیگر چیست؟
عورت زن در برابر محارمش مانند: پدر و برادر و پسرِ برادر، تمام بدن اوست به جز آنچه غالبا آشکار می شود مانند: صورت، مو، گردن، آرنج ها و پاها. الله متعال می فرماید: {و زیورهای خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان، یا پسران شوهرانشان، یا برادرانشان یا پسرانِ برادرانشان یا پسرانِ خواهرانشان یا زنان [هم دین] خود...}.
الله متعال برای زن مباح نموده که زینت خود را برای شوهرش و محارمش آشکار نماید و منظور از زینت، موضع زینت است مانند انگشتر که مقصود انگشتان و کف دست است، النگو که موضعش ساعد و آرنج است، گوشواره که جایش بر روی گوش است و گردنبند که بر گردن و سینه قرار می گیرد و خلخال که به مچ پا بسته می شود.
ابوبکر الجصاص رحمه الله می گوید:
«ظاهر آن نشانگر مباح بودن نمایان ساختن زیور در برابر همسر و پدران و کسانی است که در آیه ذکر شده اند و معلوم است منظور محل قرار گرفتن زیورآلات است یعنی صورت و دست و آرنج و... بنابراین معنای آن حلال بودن نگاه به این مواضع توسط کسانی است که در آیه ذکر شده اند، و آن ها جایگاه زینت های پوشیده است؛ زیرا در آغاز آیه اباحت نمایان شدن زینت های آشکار برای غیر محارم را بیان نمود و سپس برای همسر و محارم نگاه کردن به زینت های پنهان را مباح گرداند. از ابن مسعود و زبیر رحمهما الله روایت است که آن: انگشتر و گردنبند و النگو و خلخال است...
در این مورد همسر را با دیگر کسانی که ذکر نموده یکسان دانسته، بنابراین عموم آیه به معنای مباح بودن نگاه به جایگاه های زینت برای این کسانی است که در آیه ذکر شده اند همانطور که مقتضای آن مباح بودن برای همسر است»
.
بغوی رحمه الله می گوید: «این سخن الله متعال که {لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ} یعنی زینت های خود را برای غیر محرم آشکار نکنند و منظور زینت پنهان است؛ زیرا دو زینت وجود دارد: پنهان و آشکار. پنهان مانند: خلخال و حنا در پاها، النگو در مچ، و گوشواره و گردن بند، که آشکار کردن آن برای زن جایز نیست و برای نامحرم نگاه کردن به آن حلال نیست و منظور از زینت محل قرار گرفتن زینت است».
در کتاب "کشاف القناع" آمده است: «مرد همچنین اجازه دارد به صورت و گردن و دست و پا و سر و ساق پای محارمش بنگرد. قاضی عیاض درباره ی این روایت می گوید: دیدن آنچه معمولا آشکار می شود مباح است، مانند سر و دو دست تا آرنج».
همچنین این محارم از نظر قرابت و در امان بودن از فتنه متفاوت هستند. به همین دلیل زن می تواند مواضعی را برای پدرش آشکار کند که نمایان کردن آن برای فرزندان همسرش از زنی دیگر جایز نیست. قرطبی رحمه الله می گوید: «وقتی الله تعالی همسران را ذکر نمود و با آنان آغاز کرد، سپس به دیگر محارم پرداخته و در مورد آشکار کردن زینت آنها را یکی دانسته؛ اما مراتب آنان بر حسب نفس بشری متفاوت است. بنابراین شکی نیست که آشکار کردن [مواضعی از بدن] برای پدر و برادر محتاطانه تر است تا آشکار کردن در برابر فرزندان همسرش [از زنان دیگر] و مراتب آنچه برای آنان آشکار می سازد متفاوت است و آن مقدار که در برابر پدرش آشکار می سازد را جایز نیست در برابر فرزندان همسرش آشکار کند».
امر مقرر شده نزد فقها چنین است که عورت زن در برابر زنان دیگر ما بین ناف و زانو است و تفاوتی ندارد که آن زن مادر یا خواهر یا بیگانه باشد. بنابراین حلال نیست که زنی ما بین ناف و زانوی زن را ببیند مگر در صورت ضرورت یا نیاز شدید مانند درمان و مانند آن.
البته این سخن معنایش این نیست که زن تمام بدنش را جز مابین ناف و زانو لخت کند و میان زنان بنشیند؛ چرا که این کار تنها از زنان بی حیا یا بدکاره ها سر می زند. بنابراین نباید این سخن فقها را بد فهمید. اینکه فقها می گویند: «عورت زن در برابر دیگر زنان ما بین ناف و زانو است» منظورشان این نیست که لباسی را که زن همیشه در برابر دیگر زنان می پوشد چنین باشد؛ زیرا این سخن را نه عقل می پذیرد و نه فطرت بر آن است. بلکه باید لباسش در برابر خواهران و هم جنسانش پوشیده باشد به طوری که نشانگر حیا و وقار او باشد و چیزی از وی نمایان نشود مگر آن قسمت هایی که هنگام فعالیت و خدمت آشکار می گردد مانند: سر و گردن و آرنج و پاها چنانکه در مسأله‌ی محارم بیان کردیم.
کمیسیون دائم پژوهش های علمی و فتوا در این باره بیانیه ای منتشر نموده اند که متن آن چنین است:
«الحمدلله رب العالمین، و الصلاة و السلام علی نبینا محمد، و علی آله و صحبه اجمعین، و بعد:
زنان مؤمن در صدر اسلام به برکت ایمان به الله و رسولش و پیروی از قرآن و سنت به اوج پاکی و عفت و حیاء و حشمت دست یافته بودند. زنان آن دوران لباسی می پوشیدند که بدن را می پوشاند و از آشکار کردن قسمتی از بدن و ابتذال به هنگام جمع شدن با یکدیگر یا نزد محارم به دور بودند. زنان امت نیز قرن های پی در پی تا گذشته ای نزدیک بر اساس همین سنت صحیح عمل می کردند تا آنکه بسیاری از زنان به دلایل بسیار که اینجا مجال ذکرش نیست دچار تباهی در لباس و اخلاق شدند.
نظر به سؤالات بسیاری که در مورد حدود نگاه زنان به یکدیگر و لباسی که باید در این حال بپوشند به کمیسیون دائم فتوا رسیده است، این کمیسیون خطاب به تمام زنان مسلمان بیان می دارد که بر زنان واجب است به اخلاقِ حیاء آراسته باشند، اخلاقی که رسول الله صلی الله علیه وسلم آن را از ایمان و یکی از شعبه های آن دانسته اند و یکی از انواع حیاء که شرع و عرف به آن امر نموده پوشیده بودن زن و احتشام وی و داشتن اخلاقی است که وی را از اماکن فتنه و شک دور نگه دارد.
ظاهر قرآن دال بر این است که زن صرفا باید جاهایی از بدنش را برای دیگر زنان آشکار نماید که بر اساس عادت در خانه و در حال خدمت به خانواده در برابر محارم خود آشکار می کند، چنانکه الله متعال می فرماید: {و زیورهای خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان، یا پسران شوهرانشان، یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [هم دین] خود...}
.
حال که نص قرآن چنین است و سنت نیز بر همین دلالت دارد. این همان چیزی است که زنان رسول الله صلی الله علیه وسلم و زنان صحابه و پیروان آنان از زنان امت تا عصر ما بر آن بوده اند. آنچه زنان بر اساس عادت و عرف در برابر نام برده شدگان در این آیه آشکار می کنند همان قسمت هایی است که غالبا در خانه و در حال کار خانه آشکار می شود که دوری کردن از آن سخت است؛ مانند پیدا شدن سر و دستان و گردن و پاها. اما زیاده روی در آشکار کردن بدن علاوه بر اینکه دلیلی بر جواز آن از کتاب و سنت نیست، راهی است برای به فتنه افتادن زن و به فتنه انداختن دیگر زنان و این قضیه ای است که امروزه دیده می شود و همچنین باعث می شود وی الگوی بدی برای دیگر زنان باشد، از سوی دیگر شبیه ساختن خود به زنان کافر یا بدکاره است و از رسول الله صلی الله علیه وسلم ثابت است که فرمودند: "هرکس خود را به گروهی شبیه سازد از آنان است". به روایت امام احمد و ابوداود. در صحیح مسلم (2077) از عبدالله بن عمرو رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم وی را دیدند که دو تکه لباس مُعَصفَر پوشیده - لباس معصفر لباسی است که با عَصفَر رنگ شده و رنگی سرخگون دارد - فرمودند: "این از لباس کافران است. آن را نپوش". همچنین در صحیح مسلم (2128) روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: "دو گروه از اهل آتش هستند که آنان را ندیده ام: گروهی که تازیانه هایی مانند دم گاوان به دست دارند و مردم را با آن می زنند و زنانی پوشیده اما لخت، مایل [و منحرف از راه درست و عفت اند] و مایل کننده [ی دیگران به این راه هستند] و سرهایشان همانند کوهان کج شتران است. آنان وارد بهشت نمی شوند و بوی آن نیز به مشامشان نمی رسد حال آنکه بویش از فاصله ی چنین و چنان به مشام می رسد" معنی «پوشیده اما لخت» این است که زن چیزی پوشیده اما در حقیقت لخت است، مانند آنکه لباس نازکی ببوشد که پوستش را نمایان می کند یا لباسی که پستی و بلندی های بدنش را نشان می دهد یا لباسی کوتاه که برخی از اعضای بدنش را نمی پوشاند.
بنابراین برای زنان مسلمان لازم است به روش امهات المؤمنین و زنان صحابه رضی الله عنهن و زنانی که از آنان پیروی کرده اند پایبند باشند و به پوشیدگی و احتشام اهمیت دهند؛ زیرا این باعث دوری از اسباب فتنه و باعث در امان ماندن نفس از عوامل هوی و هوس است که انسان را به دام فحشا می اندازد.
همچنین زنان مسلمان باید از واقع شدن در آنچه الله و رسولش حرام کرده اند برحذر باشند و از روی طاعت الله و رسولش و امید به ثواب الله و ترس از مجازاتش از لباس هایی که باعث شبیه شدن به زنان کافر و بدکاره می شود دوری کنند.
همینطور بر هر مرد مسلمانی واجب است در مورد زنانی که تحت ولایتش هستند تقوای الله را پیشه کند و اجازه ندهد لباس های به دور از شرم و حیا و شفاف و منجر به فتنه ای را بپوشند که الله و رسولش حرام نموده اند و بداند که او مسئول است و روز قیامت در مورد کسانی که تحت مسئولیتش بودند مورد پرسش قرار خواهد گرفت.
از الله متعال خواهانیم اوضاع مسلمانان را بهبود بخشد و همه ی ما را به راه درست رهنمون سازد همانا او شنوا و نزدیک و مجیب است، و درود و سلام الله بر پیامبرمان محمد و بر آل و اصحاب وی باد».
همچنین در فتاوای همین کمیسیون آمده است:
«آنچه آشکار ساختنش در برابر فرزندان جایز است، قسمت هایی است که بر اساس عرف و عادت آشکار می شود، مانند صورت و دو کف دست و آرنج و پاها و مانند آن».
برگرفته از: https://islamqa.info همراه با تصرف
ام احمد
|
.gif){kind=small}
