نكاح و حکم آن

بسم الله الرحمن الرحيم

  1- تعريف نكاح: نكاح به عقدى گفته مى‏شود كه ميان زن و مرد برقرار مى‏شود كه براى هر يك از طرفين، استفاده جنسى را از يكديگر حلال مى‏گرداند.

 2- حكم نكاح: نكاح به دلائل زير مشروع است. خداوند مى‏فرمايد: « فَانكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَى وَثُلاَثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُواْ فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ »(النساء: 3).

«دو، سه يا چهار‌تا از خانم‏هايى كه مورد پسند شما هستند نكاح كنيد. البته اگر مى‏ترسيد كه عدل و انصاف را نمى‏توانيد رعايت كنيد، پس با يك خانم ازدواج كنيد يا از كنيزانى كه در ملك شخصى شما هستند استفاده جنسى ببريد».

و مى‏فرمايد: « وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ »(النور: 32).

 «و آن زنانتان را كه بى شوهرند و بردگان و كنيزكان خود را كه سزاوار [ازدواجند] به همسرى [ديگران‏] دهيد».

ازدواج از مؤکدترين سنتهاي پيامبران است. خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَلَقَد أرسَلنَا رُسُلاً مِن قَبلِکَ وَجَعَلنَا لَهُم أزوَاجاً وَ ذُرِيَّةً (  (رعد : 38)

«و ما پيش از تو پيامبراني را فرستاده‌ايم و زنان و فرزنداني بديشان داده‌ايم».

ترک ازدواج بدون عذر مکروه است؛ به دليل حديث انس بن مالک : (جاء ثلاثة رهط إلي بيوت أزواج النبي صلی الله علیه وسلم يسألون عن عبادة النبي صلی الله علیه وسلم، فلما أخبروا کأنهم تقالوها، فقالوا، و أين نحن من رسول الله صلی الله علیه وسلم قد غفرله ما تقدم من ذنبه و ما تأخر، فقال أحدهم : أما أنا، فأنا أصلي الليل أبدا، و قال الآخر : أنا أصوم الدهر و لاأفطر، و قال الآخر : أنا أعتزل النساء فلا أتزوج أبدا، فجاء رسول الله صلی الله علیه وسلم فقال : أنتم الذين قلتم کذا و کذا؟ أما والله إني لأخشاکم لله، و أتقاکم له، و لکني أصوم و أفطر و أصلي و أرقد، و أتزوج النساء فمن رغب عن سنتي فليس مني)

 «سه نفر به خانه يکي از همسران پيامبر صلی الله علیه وسلم آمدند تا از عبادت او سؤال کنند. وقتي که از عبادتش آگاه شدند انگار آنرا کم دانستند و گفتند : ما کجا و پيامبر صلی الله علیه وسلم کجا؟! خداوند گناهان گذشته و آينده او را بخشيده است، پس يکي از آنها گفت : من تمام شب را نماز مي‌خوانم، ديگري گفت : من هم تمام سال را روزه مي‌گيرم، و افطار نمي‌کنم، سومي گفت : من هم از زنان کناره‌گيري کرده و تا أبد ازدواج نمي‌‌کنم. پيامبر صلی الله علیه وسلم آمد و فرمود : شما بوديد که چنين و چنان گفتيد؟ قسم به خدا من از همه شما بيشتر از خدا مي‌ترسم و ازهمه شما با تقواترم، ولي با وجود اين روزه مي‌گيرم و افطار مي‌کنم، نماز مي‌خوانم و مي‌خوابم و با زنان ازدواج مي‌کنم؛ پس کسي که از سنت من روي گرداند از من نيست». متفق‌عليه

کسي که توانايي ازدواج دارد و با ترک آن از ارتکاب گناه مي‌ترسد، بر او واجب است ازدواج کند.

«چون زنا و هر آنچه به آن منجر شود و مقدمه آن باشد حرام است، پس اگر کسي ترس ارتکاب اين کار حرام را داشته باشد، بر او واجب است که آنرا از خود دور کند اگر اين حالت جز با ازدواج برطرف نشود، ازدواج بر او واجب مي‌شود». السيل الجرار (243/2).

البته نكاح بر كسانى واجب است كه توان تأمين هزينه آن را داشته باشند، و در صورت تجرد احتمال وقوع در گناه و حرام باشد و كسى كه قادر بر تأمين نفقه و هزينه نكاح باشد اما خوف فتنه و ارتكاب حرام در حق او نباشد، نكاح برايش سنت است نه واجب. کسي که به ازدواج رغبت دارد ليکن توانايي آن را ندارد، بايد روزه بگيرد به دليل حديث اين مسعود که گفت : پيامبر صلی الله علیه وسلم به ما فرمود : (يا معشر الشباب من استطاع منکم الباءة فلتزوج، فإنه أغض للبصر و أحصن للفرج، و من لم يستطع فعليه بالصوم، فإنه له وجاء)

«اي جماعت جوانان هر کس از شما توانايي ازدواج را دارد ازدواج کند؛ زيرا ازدواج بهتر چشم را (از حرام) مي‌پوشاند و بهتر فرج را (از حرام) محافظت مي‌کند، و کسي که نتوانست (ازدواج کند) بايد روزه بگيرد؛ چون روزه شهوت جنسي او را کم مي‌کند». متفق عليه

2- حكمت و فلسفه نكاح:

 1- ادامه و ابقاء نوع بشر بوسيله نكاح و زاد و ولد.

 2- تأمين نياز جنسى هر كدام از زوجين از راه مشروع و حفاظت شرمگاه با استفاده از روش‏هاى مطابق با فطرت انسان.

 3- همكارى زوجين در امر تربيت، تعليم و نگاهدارى فرزندان.

 4- تنظيم و سازماندهى علاقه‏اى كه انسانها به جنس مخالف دارند بر اساس تبادل حقوق و همكارى و همدلى مثمر در دايره محبت، مودت، احترام متقابل و قدردانى.

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏