آیا ازدواج واجب است یا مستحب؟اگر کسی تنگدست بود چی؟

الحمدلله، ‏

خداوند مي‌فرمايند: « وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً ‏وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ »(الروم: 21).‏

‏«و از نشانه‏هاى او اينكه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش ‏يابيد، و در ميانتان مودت و رحمت قرار داد; در اين نشانه‏هايى است براى گروهى كه تفكر ‏مي‌‏كنند!».‏

باز خداوند متعال فرمودند: « وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا ‏فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ »(النور: 32).‏

‏«مردان و زنان بى‏همسر خود را همسر دهيد، همچنين غلامان و كنيزان صالح و درستكارتان ‏را; اگر فقير و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى‏نياز مي‌‏سازد; خداوند ‏گشايش‏دهنده و آگاه است!».‏

امام ابن كثير  رحمه الله مي‌گويد: اين آيه به ازدواج كردن دستور مي‌دهد، به همين دليل تعدادي ‏از علما بر اين نظرند كه ازدواج واجب است بر هر آن فردي كه توان آن را داشته باشد، اين ‏گروه به ظاهر حديث رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ استدلال كرده‌اند؛ لفظ حديث چنين است: ‏‏«يا معشر الشباب، من استطاع منكم الباءة فليتزوج، فإنَّه أغض للبصر وأحصن للفرج، ومن لم ‏يستطع فعليه بالصوم فإنَّه له وجاء».‏

‏«اي گروه جوانان، هر كس از شما كه توان مالي دارد پس بايد ازدواج كند زيرا ازدواج نگاه ‏دارنده چشم از نگاه‌هاي حرام، و حفظ كننده آلت از زنا است. و كسي كه توان مالي ندارد بر او ‏لازم است روزه بگيرد، زيرا روزه آتش شهوت را خاموش مي‌كند». متفق عليه از حديث ابن ‏مسعود آورده‌اند.‏

آنگاه بيان كرد كه ازدواج موجب ثروتمند شدن مي‌شود به دليل فرموده خداوند متعال: « إِن ‏يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ »(النور: 32). «اگر فقير و تنگدست باشند، خداوند از فضل ‏خود آنان را بى‏نياز مي‌‏سازد». همچنين از ابوبكر صديق رضی الله عنه روايت كرده كه ايشان ‏گفتند: آنچه را كه خداوند به شما در مورد ازدواج دستور داده است، اطاعت كنيد در نتيجه آنچه ‏را كه خداوند در اين مورد به شما از ثروتمندي و بي‌نيازي وعده داده است، محقق خواهد كرد، ‏زيرا خداوند فرموده است:« إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ». (النور: ‏‏32).‏

‏«اگر فقير و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى‏نياز مي‌‏سازد; خداوند گشايش‏دهنده ‏و آگاه است!».‏

و از ابن مسعود روايت شده است كه گفت: ثروت و غني را در ازدواج بجوئيد؛ چون خداوند ‏مي‌فرمايد: « إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ »(النور: 32). «اگر فقير و ‏تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى‏نياز مي‌‏سازد; خداوند گشايش‏دهنده و آگاه ‏است!». اين سخن را ابن جرير روايت كرده است: همچنين البغوي همانند اين سخن را از عمر ‏رضی الله عنه روايت كرده است. از تفسير ابن كثير (5/94، 95) چاپ دار الأندلس.‏

شيخ الاسلام ابن تيميه در مجموع الفتاوي (32/90) گفته است: خداوند پاك براي مؤمنان سه ‏چيز را حلال نموده است: ازدواج كردن، طلاق دادن و ازدواج با زني كه طلاق گرفته و آنگاه ‏با مردي ازدواج كرده است براي مرد اول؛ در صورتي كه نصارى براي بعضي از افراد خود ‏ازدواج را حرام مي‌دانند (همانند كشيشان و راهبان ديني) و براي كساني كه ازدواج را حلال ‏كرده‌اند، طلاق دادن را جايز نمي‌دانند. يهوديان طلاق را مباح مي‌دانند ولي اگر زن مطلقه‌اي با ‏غير از شوهرش ازدواج كند آنگاه براي شوهر اول ازدواج مجدد با وي حرام است. در نتيجه در ‏نزد نصارى طلاق، و در نزد يهوديان ازدواج با زن مطلقه پس از تحليل جايز نيست؛ در ‏صورتي كه خداوند متعال همه اينها را براي مؤمنان حلال فرموده است.‏

‏ ‏

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین

برگرفته از:کتاب تنبيهات على أحكام تختص بالمؤمنات، شيخ دكتر صالح بن فوزان

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com