نكاح موقت (صیغه!)

الحمدالله رب العالمين، والعاقبه للمتقين، ولاعدوان الا علي الظالمين، والصلاه والسلام علي محمد الذي ارسله ربه رحمه للعالمين و علي آله و صحبه اجمعين.

نكاح متعه يا نكاح موقت اين است كه زن و مردي تنها به خاطر بهره‌برداري جنسي از يكديگر براي مدت زمان مشخصي با هم اتفاق كنند و پس از پايان آن مدت بدون طلاق از يكديگر جدا شوند.

اين نوع عقد از نظر اكثريت قريب به اتفاق اصحاب و تابعين و ائمه مذاهب ـ به جز شیعه اماميه ـ به استناد آيه زير حرام و نامشروع است:

« وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ » (المؤمنون / 5-6)

«و (مؤمنين راستين) آنهايي هستند كه عورت خود را (از زنا و ...)‌حفظ مي‌كنند مگر با همسران يا كنيزكان خود، كه در اين صورت مورد ملامت قرار نمي‌گيرند».

خداوند متعال در اين آيه رابطه زناشويي ميان زن و مرد را به دو نوع محدود گردانيده است. نوع اول: ازدواج و همسري. نوع دوم: ملك اليمين و كنيزكان. و با توجه به واقعيت‌هاي اجتماعي و قراردادهاي بين‌المللي و ناسازگاري بردگي با روح اسلام، نوع دوم اينك قرن‌هاست كه زايل گرديده است. و تنها ازدواج دايم كه معني واقعي زوجيت و همسري در آن تحقق مي‌يابد، باقي مانده است.

از طرف ديگر رسول  خدا صلی الله علیه وسلم در احاديث بسياري از نكاح موقت نهي فرموده است: از جمله امام مسلم از سيره جهنمي نقل مي‌نمايد كه: رسول  خدا صلی الله علیه وسلم در حجه الوداع مسلمانان را از نكاح موقت برحذر داشت. هم‌چنين امام مسلم و امام احمد و ابن ماجه روايت نموده‌اند كه رسول  خدا صلی الله علیه وسلم فرموده است:

«اي مردم من پيش‌تر به شما اجازه دادم كه (به خاطر نزديكي به عهد جاهليت و شيوع پديده زنا) كه (به طور موقت) از زنان استمتاع نمائيد، اما اينك خداوند آن را تا روز قيامت حرام نموده است. هركس يكي از آنها نزد اوست او را رها كند و چيزي را كه به آنان داده‌ايد از ايشان پس نگيريد».( مسلم و احمد.)

اما اماميه هنوز هم بر اين باورند كه نكاح موقت مشروعيت دارد و در مورد حلال بودن آن به روايتي از ابن عباس و جمعي ديگر از صحابه و تابعين استدلال مي‌نمايند و هم‌چنين استدلال مي‌كنند كه رسول  خدا صلی الله علیه وسلم در برخي از غزوه‌ها مانند غزوه خيبر، حنين، سال اوطاس و سال فتح مكه به انجام اين كار، اذن داده است. اما اهل سنت در پاسخ به اين استدلال مي‌گويند كه اين موضوع به پيش از تحريم نكاح موقت برمي‌گردد و ابن عباس اجازه آن را تنها به كساني داده است كه شديداً به آن نياز پيدا مي‌نمايند بعدها هم از اين رأي خود برگشت.

انجمن دائم پژوهشهای علمی و افتا در باره نظر دین اسلام در مورد نکاح متعه می گویند:

" نکاح متعه حرام و باطل است؛ به دلیل روایتی که بخاری و مسلم از علی ابن ابی طالب رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ نقل نموده اند که رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ در زمان فتح خیبر از نکاح متعه و خوردن گوشت خرهای اهلی نهی فرمودند. بخاری(4216) ومسلم(1407). 

 در روایتی آمده است که پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ از متعه زنان در فتح خیبر نهی فرمودند.

خطابی می گوید: ( فتح الباری(9/173) ( با اندک تفاوتی.)

 به اجماع مسلمانان ازدواج موقت حرام است؛ مگر نزد بعضی از شیعه، و این قول شیعه بر خلاف اصول آنان است که می گویند: در مسائل اختلافی مرجع، قول علی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ است. در روایتی صحیح از علی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ نقل است که نکاح متعه منسوخ است. بیهقی از جعفر بن محمد نقل می کند که از ایشان در مورد نکاح متعه سؤال شد، فرمود: متعه، عین زنا است.

 مسلم در صحیح خویش از سبره بن معبد الجهنی رَضِيَ اللَّهُ عَنْه ُنقل می کند که پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود: [إني قد كُنْتُ قَدْ أَذِنْتُ لَكُمْ فِي الاسْتِمْتَاعِ مِن النِّسَاءِ، وَإِنَّ اللَّهَ قَدْ حَرَّمَ ذَلِكَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ، فَمَنْ كَانَ عِنْدَهُ مِنْهُنَّ شَيْءٌ فَلْيُخَلِّ سَبِيلَهُ، وَلا تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا] بخاری(4216) مسلم(1406) 

 [من در مورد نکاح متعه -ازدواج موقت- به شما اجازه داده بودم واز این به بعد تا قیامت، الله تعالی آن را حرام قرار داده است؛ بنابراین چنانچه کسی از شما همسری با عقد متعه-ازدواج موقت- در اختیار دارد او را رها سازد، و آنچه را که به زنان داده اید باز پس نگیرید] "

 وبالله التوفيق، و صلي الله علي نبينا محمد و آله وصحبه وسلم

فتاوای انجمن دائم پژوهشهای علمی و افتا (18/440)

شیخ ابن جبرین رحمه الله نیز در باره نکاح متعه گوید:

"نكاح متعه بعد از وفات رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ توسط عمر رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ حرام شد. خلیفه چهارم علی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ می گفت:( اگر عمررَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ متعه را حرام نمی کرد، احدی مرتکب زنا نمی شد، مگر انسان شقی و بدبخت.) لطفاً در این مورد توضیح دهید؟

ج: بله، متعه در ابتدای اسلام جایز بود؛ زیرا مسلمانان تازه به اسلام گرویده بودند، به منظور تألیف قلوب و جلب توجه آنان متعه حلال بود، سپس رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ در «یوم الفتح» متعه را برای همیشه و تا قیامت حرام اعلام نمود. (مسلم1406)

عمر رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ متعه – ازدواج موقت- را حرام ننمود، بلکه از طرف رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ حرام شده بود. اما این مسئله ای که شما خوانده ايد، برخی در آن به اشتباه رفته اند و آن این که عمر رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ از متعه ي حج- حج تمتع- نهی نمودند؛ نه متعة النساء يا همان ازدواج موقت؛ زيرا ازدواج موقت يا متعه در زمان پيامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ ممنوع شده بود.

اما گفته ای که به علی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُنسبت داده اند، از دروغهاي روافض است و علی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ چنین چیزی نگفته اند.

 آیه24 سوره نساء در مورد نکاح و ازدواج دایم است و منظور از کلمه «اجور» در آیه مهریه است. اجور به معناي مهور است كه مترادف يكديگر هستند."

 شیخ ابن جبرین- فتاوی اسلامیة: جمع وترتیب از محمد المسند(3/234)

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏