ايا درامد مشروع زن به خودش تعلق دارد؟ در زمان عادت ماهانه چه اعمالي براي نزديکي با خدا وجود دارد؟

الحمدلله،

اصل در شريعت اسلام اين است كه زن در جايگاهي قرار بگيرد كه خداوند او را با آن جايگاه كرامت و عزت داده است، يعني زن در خانه بماند و از اماكن فتنه و جاهاي ناامن دور باشد، تا بتواند فرزندانش را به شيوه اسلام تربيت كند، خدمت شوهرش را انجام دهد و به كارهاي خانه اش بپردازد.

اما اگر زن، نا چار شود تا كار كند بايد كاري را انتخاب كند كه با دين و دنياي او مناسب باشد، و او را از شوهر داري و تربيت فرزندان باز ندارد، زن با اجازه شوهرش كار كند.

اما اينكه زن در كارهايي كه تخصص مردان مي باشند با مردان رقابت كند جايز نيست؛ چون داراي تأثيراتي منفي است و مفاسد و زيانهايي را به دنبال دارد؛ زيرا فرصت دادن به زن در انجام كارهاي مردانه به معني زمينگير كردن مردها و از بين بردن فرصت هاي شغلي براي مردان است. از طرفي مشغول شدن زن به كارهاي مردانه سبب اختلاط زن ها و مردها و ايجاد فتنه مي شود، زني كه خارج از منزل كار مي كند نمي تواند حقوق شوهرش را ادا كند و به امور و تربيت فرزندانش بپردازد و در ضمن كار كردن زن خارج از خانه مستلزم آن است كه خدمتكاران مرد يا زني در منزل استخدام شوند كه براي فرزندان آنها زيانبار است و براي ديانت خانواده مضر مي باشد. "(فتاوي اللجنۀ الدائمۀ للبحوث العلميۀ و الإفتاء(17/236).

اصل و قاعده در شريعت اسلام اين است که زنان در مقابل هزينه و مخارج زندگي خود و خانواده (در مقام مادر، همسر، دختر يا خواهر بودن) مسئوليتي بر دوش ندارند، بلکه ولي يا شوهر آنها مسئول تأمين نيازهاي زندگيشان مي‌باشند، اما هرگاه به خاطر فوت پدر يا شوهر يا ناکافي بودن نفقه‌اي که به او مي‌دهند، يا به خاطر نداشتن شوهر، فرزند و ...، به مشغوليتي نيازمند بود، مي‌تواند در خارج از منزل به کاري مشروع و مباح با حفظ موازين اخلاقي و ايماني بپردازد؛ زيرا بر اساس قاعده فقهى «ضرورت‌ها محذورات را مباح مينمايند». و «نيازمندي عمومي يا فردي به منزله ضرورت است» و «هر ضرورتي در حد خود مورد سنجش قرار مي‌گيرد». و همين ضرورت است که سبب عدول از اصل بودن زنان از کانون خانواده و منزل مي‌شود، ولى در هر صورت، اموال آنها متعلق به خودشان مي باشد و شوهر حق تصرف در اموال شخصى زنانشان ندارند، مگر اينكه بينشان شرط بندى كنند، مثلا براى اينكه بعلت كار زن در خانه از خدمت شوهر كاسته ميشود، شوهر شرط كند كه مثلا 50% درصد درآمد زن متعلق به شوهر باشد، بهر حال، شايسته است زن در هنگام خرج کردن نظر شوهرش را هم جويا شود تا بين آنها توافق بيشتري حاصل شود، ولى همانطور كه بيان شد بايد مسائل شرعى قبل از كار كردن در خارج در تظر گرفته شود.

مواردي مانند رفتن به دنبال تحصيل، تجارت، شهادت در دادگاه، مراجعه به پزشک و امثال آن را مي‌توان جزو ضرورت‌هاي خارج شدن زنان از منزل برشمرد، اما لازمه دين بودن و کار کردن در خارج از منزل اين است که نبايد مرد و زن بيگانه و نامحرم در يک اتاق به کار اداري مشغول باشند؛ زيرا رسول خدا صلى لله عليه و سلم فرموده‌‌اند:

«هيچ‌گاه مردي با زني که با او نامحرم است خلوت ننمايد؛ زيرا نفر سوم آنها شيطان است (و براي ايجاد فساد و تباهي تلاش مي‌کند)». ( مسند امام احمد)

و در خصوص عادات ماهيانه و امورات مباح و ممنوع:

از جمله اموراتيکه بر حائض مباح است:

1-    ذکر الله و قرائت قرآن است و اين قول راجح در مذهب شافعي و حنابله و قول امام ابوحنيفه است.و احاديث وارده د مورد نهي از قرائت قرآن توسط افراديکه بر آنها غسل واجب است ضعيف است.مانند حديث ( لا يقرا الجنب و لا الحائض شيئا من القرآن) که ضعيف است(فقه السنه سيد سالم) و يا حديث : ( نهي رسول الله صلي الله عليه وسلم ان يقرا احد منا القرآن  هو جنب)( ارواء الغليل)

 و همچنين حديثي در تاييد اين راي وجود دارد که: عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: خَرَجْنَا لا نَرَى إِلا الْحَجَّ، فَلَمَّا كُنَّا بِسَرِفٍ حِضْتُ، فَدَخَلَ عَلَيَّ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم وَأَنَا أَبْكِي، قَالَ: «مَا لَكِ أَنُفِسْتِ»؟ قُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: «إِنَّ هَذَا أَمْرٌ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَى بَنَاتِ آدَمَ فَاقْضِي مَا يَقْضِي الْحَاجُّ، غَيْرَ أَنْ لا تَطُوفِي بِالْبَيْتِ». (بخارى:294)

يعني: عايشه رضي‏ الله‏ عنها مي ‏فرمايد: براي اداي حج، از مدينه منوره براه افتاديم. وقتي به محل «سِرف» (نزديك مكه) رسيديم، دچار قاعدگي شدم. رسول الله صلي الله عليه وسلم نزد من آمد در حالي كه گريه مي كردم. فرمود: «چرا گريه مي‏كني؟ آيا دچار قاعدگي شده‏اي»؟ گفتم: بلي. پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود: «اين چيزي است كه خداوند آن را شامل حال همة دختران آدم كرده است. جز طواف خانة كعبه، تمام احكام و مناسك حج را انجام بده».

و شکي نيست که در حج قرائت قرآن و ذکر الله همواره وجود دارد.

2-    لمس کردن قرآن،زيرا دليلي که صريح باشد در نهي اين امر وجود ندارد هرچند که اکثر اهل علم آن را جائز نمي دانند.ولي حديثي که در آن اشاره به لمس نمودن قرآن توسط طاهر دارد ضعيف است يعني: حديث ( لا يمس القرآن الا الطاهر) ( فقه السنه سيد سالم)

3-    داخل شدن به مسجد،که در اين مورد بين علما اختلاف راي وجود دارد ولي چون دليل صريحي بر ممنوعيت آن وارد نيست پس راي ارجح مباح بودن داخل شدن زن حائض به مسجد است.

بنابراين چون قرائت قرآن و لمس آن و داخل شدن به مسجد براي حائض صحيح است لذا تعليم قرآن نيز جايز است.

4-    شركت زنان حائض در مراسم عيد، خارج از مصلا ،

دليل آن:

 عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: سَمِعْتِ النَّبِيَّ صلي الله عليه وسلم يَقُولُ: «تَخْرُجُ الْعَوَاتِقُ، وَذَوَاتُ الْخُدُورِ، أَوِ الْعَوَاتِقُ ذَوَاتُ الْخُدُورِ، وَالْحُيَّضُ، وَلْيَشْهَدْنَ الْخَيْرَ، وَدَعْوَةَ الْمُؤْمِنِينَ، وَيَعْتَزِلُ الْحُيَّضُ الْمُصَلَّى، قيل لها: الْحُيَّضُ؟ فَقَالَتْ: أَلَيْسَ تَشْهَدُ عَرَفَةَ وَكَذَا وَكَذَا؟. (بخارى:324)

يعني: ام عطيه رضي الله عنها مي گويد: من از نبي اكرم صلي الله عليه وسلم شنيدم كه ‏فرمود: «دختران جوان، زنان محجبه و زناني كه در دوران قاعدگي بسر مي برند، مي توانند از خانه خارج شوند و در مجالس خير و دعوت مؤمنين، شركت كنند. البته زنان حائضه (ضمن شركت در مراسم فوق) نبايد وارد مصلا شوند. از ام عطيه رضي‏الله‏ عنها پرسيدند: آيا زنان حائضه هم مي‏توانند شركت كنند؟! ام عطيه رضي ‏الله‏ عنها فرمود: (بلي)، مگر در عرفه و جاهاي ديگر، زنان حائضه شركت نمي كنند؟

5-    خوابيدن كنار همسر در دوران قاعدگي،

بدليل :

 عَنْ أُمَّ سَلَمَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا حَدِيْثُ حَيْضِهَا مَعَ النَّبِيِّ صلي الله عليه وسلم فِي الْخَمِيلَةِ، ثم قَالَتْ فِيْ هذِهِ الرِّوَايَةِ: إِنَّ النَّبِيَّ صلي الله عليه وسلم كَانَ يُقَبِّلُهَا وَهُوَ صَائِمٌ. (بخارى:322)

ترجمه: ام سلمه رضي ‏الله‏ عنها جريان خوابيدنش را در كنار رسول اكرم صلي الله عليه وسلم  در دوران قاعدگي، زير يك چادر (ملحفه) بيان كرد. سپس افزود كه ايشان در حالي كه روزه بود، مرا مي بوسيد.

مسائلي که بر حائض حرامند:

1-    نماز و روزه،

دليل آن حديثي از ابي سعيد خدري رضي الله عنه که در آن پيامبر صلي الله عليه وسلم مي فرمايند:

«أَلَيْسَ إِذَا حَاضَتْ لَمْ تُصَلِّ وَلَمْ تَصُمْ؟» قُلْنَ: بَلَى. قَالَ: «فَذَلِكِ مِنْ نُقْصَانِ دِينِهَا». (بخارى:304)

يعني: «مگر نه اينكه در ايام حيض و قاعدگي، نماز نمي خوانيد و روزه نمي گيريد»؟ عرض كردند: بلي . رسول الله صلي الله عليه وسلم  فرمود:«اين هم دليل بر نقص دين شماست».

البته پس از پايان دوره ي قاعدگي،لازم نيست نمازهاي نخوانده شده را قضا نمود ولي روزه هاي فوت شده بايد قضا شوند.دليل آن حديثي از عايشه رضي الله عنها است که گفت: « کان يصيبنا ذلک،فنومر بقضاء الصوم و لا نومر بقضاءالصلاة» مسلم 265. يعني: هرگاه دچار حيض مي شديم،(پس از پاک شدن) امر به قضاي روزه شده ايم ولي امر به قضاي نماز نشده ايم.

2-    جماع،

دليل آن اين فرموده الله تعالي است:« فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاء فِي الْمَحِيضِ وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ يَطْهُرْنَ» بقره 222. يعني: پس هنگام عادت ماهانه از [آميزش با] زنان كناره گيرى كنيد و به آنان نزديك نشويد تا پاك شوند.

شيخ ابن عثيمين  مي گويد: "آيه، بيانگر اين مطلب است که جماع و آميزش با زن در دوران حيض، حرام است. هرگاه زن پاک شد تا وقتي که غسل نکرده نبايد با او آميزش نمود، چون خداوند متعال مي فرمايد: «فَإذَا تَطَهَّرْنَ» يعني وقتي که غسل کردند.

 خداوند متعال مي فرمايد: «وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا»[المائده-6] « و اگر جنب باشيد، غسل كنيد. »

امّا شوهر مي تواند به غير از جماع و مقاربت، به صورتهاي ديگر با همسرش آميزش کند. اين عمل از شهوت فردي که نمي تواند در زماني که زنش قاعده است، خودش را کنترل کند مي کاهد. بايد دانست که آميزش و مقاربت با همسر از راه پشت حرام است؛ خواه زن حائض باشد يا نباشد."( شيخ ابن عثيمين- فقه العبادات(112-115).

3-    طواف خانه ي خدا،

شيخ ابن عثيمين مي گويد:"زن اگر در دوران قاعدگي باشد طواف کعبه بر او حرام است؛ چون وقتي که عايشه (رضي الله عنها) هنگام اداي مناسک حج قاعده شد، پيامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ به او گفت:[ افْعَلِى مَا يَفْعَلُ الْحَاجُّ غَيْرَ أَلاَّ تَطُوفِى بِالْبَيْتِ]«همه کارهايي را که حاجي انجام مي دهد انجام بده غير از اين که کعبه را طواف نکن» البخاري (1650) .

  وقتي که به پيامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ گفتند: که صفيه بنت حيي(رضي الله عنها) قاعده شده، پيامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود:[ أَحَابِسَتُنَا هِيَ ؟] «آيا او ما را نگاه داشته است؟» بخاري (328،1757،4401). چون پيامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فکر مي کرد که صفيه طواف افاضه را انجام نداده است، آنگاه مردم گفتند: او طواف افاضه را انجام داده است، پيامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود: «اُخْرُجُوا» «حرکت کنيد».

از اين حديث بر مي آيد که اگر زن طواف افاضه- طواف حج- را انجام داد و سپس دوران قاعدگي اش فرا رسيد و حيض شد، احکام حج او تمام شده است؛ حتي اگر بعد از طواف افاضه و قبل از سعي صفا و مروه قاعده شد، احکام او تمام شده است؛ زيرا زن در دوران قاعدگي مي تواند سعي بين صفا و مروه را انجام دهد.

 همچنين از اين حديث فهميده مي شود که طواف وداع از زن حائض ساقط مي شود. چنان که به صراحت در حديث ابن عباسرَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ آمده که مي گويد: [أُمِرَ النَّاسُ أَنْ يَكُونَ آخِرُ عَهْدِهِمْ بِالْبَيْتِ إِلَّا أَنَّهُ خُفِّفَ عَنْ الْحَائِضِ] «مردم در يافتند که وقتي مي خواهند بروند، براي آخرين بار کعبه را طواف کنند، اما اين طواف از زن حائض ساقط است» البخاري (1755)، مسلم(1328)." ( شيخ ابن عثيمين- فقه العبادات(112-115).

والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد و علي آله و اتباعه الي يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com