پيامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ مي فرمايد: « اِستَوصُوا بالنساءِ خيرًا فإنَّ المرأةَ خُلِقَتْ مِنْ ضِلَعٍ » « با زنان به خوبي رفتار كنيد و سفارش مرا در مورد آنان بپذيريد چرا كه آنها از پهلو(دنده) آفريده شده اند. و همانا كجترين بخش دنده، قسمت بالاي آن است اگر بخواهي آن را راست كني مي شكند. و اگر رهايش كني، همچنان كج باقي مي ماند. پس با زنان به خوبي رفتار كنید و سفارش مرا در مورد آنان مد نظر داشته باشيد»

 شيخ شعيب ارناؤوط در تحقيق و توضيح خود بر كتاب رياض الصالحين در شرح اين حديث مي گويد: اين مثال و تشبيه است چنان كه در روايت دوّم تصريح شده است (المرأۀ كالضلع) «زن مانند پهلو است» نه آنگونه كه بعضي فكر مي كنند که زن از پهلوي آدم آفريده شده است. در سنت صحيح چيزي در اين مورد نيامده است.

 اين بود سخنان شيخ ارناؤوط، با اينكه پيامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ با تمام وضوح مي گويد: «ان المرأۀ خلقت من ضلع» «زن از پهلو آفريده شده است»

چنان كه خداوند مي فرمايد: «الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا » [النساء-1] «كه شما را از يك تن يگانه آفريد و همسرش را از او خلق كرد»

 الله تعالی مي فرمايد: « وَمِنْ آَيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا » [الروم-21] « و از نشانه هايش آن است كه برايتان از [جنس ] خودتان همسرانى آفريد تا به آنها آرام گيريد »

 الله تعالی مي فرمايد: « وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا»[النحل-72] « و خداوند از خودتان براى شما همسرانى قرار داد »

 مفسرين گفته اند: يعني زنان، زيرا حوا از پهلوي آدم آفريده شده است. آيا آنچه شيخ ارناؤوط گفته صحيح است يا اشتباه؟ و در مورد حديثي كه از آن استدلال كرده كه:« الْمَرْأَةُ كَالضِّلَعِ، إِنْ أَقَمْتَهَا كَسَرْتَهَا، وَإِنِ اسْتَمْتَعْتَ بِهَا اسْتَمْتَعْتَ بِهَا وَفِيها عِوَجٌ » «زن مانند پهلو است اگر آن را راست كني آن را مي شكني، اگر مي خواهي همانطور كه كج است از آن بهره مند شوي» چيست؟

الحمدلله،

ظاهر حديث اين را مي گويد كه زن –يعني حوا عليها السلام- از پهلوي آدم آفريده شده است، و اين با حديثي كه با آن زن به پهلو تشبيه شده مخالفتي ندارد؛ بلكه از آن وجه تشبيه بر مي آيد كه زن مانند پهلو كج است؛ زیرا در اصل از آن آفريده شده است. يعني زن از پهلوي كج آفريده شده است. پس كج بودن آن نبايد انكار شود، اگر شوهر بخواهد او را راست كند و بخواهد كه كج نباشد، اين تلاش شوهر منجر  به اختلاف و جدايي می شود، اگر او را با همين وضعيتي كه دارد بپذيرد زندگي آنها ادامه خواهد يافت. چنان كه شارحين حديث توضيح داده اند، از آنجمله ابن حجر در فتح الباري 6/368 بيان كرده است پس انكار اينكه حوا از پهلوي آدم آفريده شده درست نيست.

و بالله التوفيق، و صلي الله علي محمد و آله و صحبه و سلم.

فتاوي اللجنة الدائمۀ للبحوث العلميۀ و الإفتاء(17/8- 10)

IslamPP.Com