خون حیض و خون استحاضه و خون نفاس با همدیگر چه فرقی دارند؟

الحمدلله،

این خونها از یک محل بیرون می آیند، اما اسم و حکم هر یکی با دیگری فرق می کند چون علت و سبب هر یکی با علت و سبب دیگری متفاوت است.

خون نفاس:

نفاس: خونی است که بعد از زایمان مشاهده می شود و باقیمانده ی خونی است که در دوران حاملگی در رحم محبوس بوده است، پس از زایمان این خون به تدریج بیرون می آید. مدت آن گاهی کوتاه و گاهی طولانی است.

 خون نفاس حد اقلی ندارد.

   حد اکثر آن طبق قول مذهب اگر از چهل روز بیشتر باشد و مطابق با عادت حیض نباشد، استحاضه محسوب می شود.

اما صحیح این است که اکثر آن حدی ندارد.

 اما خونی که بدون زایمان می آید:

 سنّت الهی بر این است که هر گاه زن صلاحیت حامله شدن را داشته باشد، در اوقات مشخصی بر حسب حالت و طبیعتش از او خون می آید. یکی از حکمت های وجود خون در رحم این است که خون یکی از ارکان مادّه حیات انسان است.

 نوزاد در شکم مادر با خون تغذیه می شود. بايد دانست كه در اغلب موارد، در دوران حاملگی از زن خون نمی آید، بنابراین خونی که از زن می آید، خون حیض است؛ زیرا آمدن حیض در وقت آن نشانه ی تندرستی و سلامت است و نیامدنش نشانه ی عدم تندرستی است. علمای شریعت و پزشکان بر این امر اتفاق نظر دارند. و از طرفي  شناخت عموم مردم و تجربه هایشان بیانگر همین مطلب است.

 بنابراین علما در تعریف حیض گفته اند: خونی طبیعی است که در اوقات مشخصی از زن می آید، و آن را حیض نامیده اند. شریعت اسلام اسمی را که زنها بر این خون گذاشته اند تأيید کرده است، و برای آن احکامی شرعی مقرر نموده که مردم این احکام را فرا گرفته و بر آن عمل می کنند. وقتی كه خون قطع شود احکام هم برداشته می شوند؛ زيرا حکم با علتش دور می زند.

پس بنا بر این قول صحیح و بلکه آنچه قطعاً درست است، این است که حیض، از نظر سنّ زن، و زمان آن حداقل و حداکثر ندارد. همچنین طهر و پاکی بین دو حیض، هم حداقل مشخصی ندارد؛ بلکه حیض یعنی: آمدن خون و طهر یعنی نیامدن خون.

 خون حیض گاهی کم می شود و گاهی زیاد و ایام آن گاهی جلو می افتد و گاهی عقب؛ چون ظاهر نصوص شرعی و عمل مسلمین بیانگر همین مطلب است که زنان جز عمل به این قول چاره ای دیگر ندارند.

 اما آنچه در مذهب حنبلی مشهور است این است که: کمترین سنّی که زن در آن حیض می شود نُه سالگی است و اکثر آن پنجاه سالگی است. حداقل مدت حیض یک شبانه روز است و اکثر آن پانزده روز است، و آنچه از این فراتر باشد حیض نیست و به سبب آن عبادت ترک نمی شود، و اگر از عادت زن بیشتر بیاید یا کمتر یا پس و پیش شود، زمانی زن می تواند آن را به حساب بیاورد که سه بار تکرار شود و آنگاه برایش عادت شمرده می شود و بر او لازم مي شود كه قضای روزه خود را بیاورد.

 دلیلی که برای بخشی از این گفته، نه برای همه آن می آورند این است که می گویند: آنچه وجود دارد، حالت غالب است و حالتی که زن از آن بیرون می آید نادر است. اصل این است که برای آنچه به ندرت اتفاق می افتد حکمی ثابت نمی شود.

  بايد دانست كه این دلیل ضعیفی است؛ چون آنچه وجود دارد تفاوت های زیادی در آن پیش می آید. همه بر این امر اتفاق نظر دارند که زنها در این امور با یکدیگر متفاوت هستند.

 امور به سه صورت نامگذاری می شوند: شرعی، لغوی و عرفی، و همه بر این مطابقت می نمایند که این خون حیض است و نبود آن طهر و پاکی است؛ آنچه این سه حقیقت بر آن متفق هستند، روشن ترین و رساترین حکم است.

 بنابراین از دیدگاه مذهب: استحاضه، خونی است که از پانزده روز بیشتر باشد، و یا خونی باشد که نمی تواند حیض قرار بگیرد. مانند این که از یک شب و روز کمتر باشد یا قبل از نُه سالگی یا بعد از پنجاه سالگی باشد.

اما قول صحیح این است که حیض، اصل است و استحاضه امری عارضی است، مانند این که: همیشه و به طور مداوم از زن خون بیاید، یا خانمی شبیه به زنی باشد که همیشه از او خون می آید به این صورت که همواره از او خون بیاید؛ مگر در اوقات کوتاهی که قابل توجه نیستند. به هر حال اگر ثابت شد که خون زن استحاضه است، اگر قبل از این عادتی داشته است، همان عادت، حیض او شمرده می شود، و آنچه بیشتر از عادت اوست استحاضه شمرده می شود که باید غسل کند و در آن روزها عبادت نماید. اگر عادت مشخصی ندارد؛ اما می توان در خونی که از او می آید تفاوت قایل شد. به این صورت که بخشی از خون غلیظ و بخشی از آن رقیق یا بخشی از خون سیاه و بخشی قرمز و یا بعضی بد بو و بعضی غیر بد بو باشند. پس خون غلیظ و سیاه و بد بو حیض است و بقیه استحاضه است، اما از نظر مذهب در چنین خونی که متفاوت است شرط، می گذارند که صلاحیت حیض بودن را داشته باشد. یعنی از یک شبانه روز کمتر نباشد و از پانزده روز بیشتر نباشد.

 اما درست این است که چنین چیزی اعتبار ندارد، و اگر زن، عادت مشخصی نداشت در هر ماهی اغلب دوران حیض، یعنی: شش یا هفت روز را حیض حساب کند، به دلیل آنچه در احادیث بیان شده است، سپس بعد از گذشت آن روز ها که حیض شمرده شده اند، غسل کند و تا جایی که می تواند جلوی خونی را که می آید بگیرد و برای وقت هر نمازی وضو بگیرد و نماز بخواند.

 خلاصه مطالب گذشته این است که:

خون نفاس: سبب آن ولادت است.

استحاضه: خونی است که به سبب بیماری یا چیزی دیگر پیش می آید.

حیض: خون اصلی و طبیعی است.

  الشیخ السعدی- إرشاد أولي البصائر و الألباب،ص(48-53)

IslamPP.Com