حکم پایین تر گذاشتن لباس از شتالنگ پا به قصد تکبر یا بدون آن چیست؟ اگر انسان از سوی خانواده اش یا به علت معمول بودن این امر مجبور باشد، حکمش چیست؟

الحمدلله،

پایین تر گذاشتن شلوار از شتالنگ پا برای مردان حرام است. چون پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  می فرماید:« مَا أَسْفَلَ مِنْ الْكَعْبَيْنِ مِنْ الْإِزَارِ فَفِي النَّارِ» بخاری 5787

«آنچه از شلوار که پایین تر از شتالنگ باشد در جهنم است».

 از ابوذررَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ روایت است که پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  فرمود: « ثَلَاثَةٌ لَا يُكَلِّمُهُمْ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ: الْمَنَّانُ بِمَا أَعْطَى وَالْمُسْبِلُ إِزَارَهُ وَالْمُنَفِّقُ سِلْعَتَهُ بِالْحَلِفِ الْكَاذِبِ » مسلم 106

«سه نفر اند که روز قیامت الله با آنها سخن نمی گوید و به آنها نگاه نمی کند و آنان را پاک نمی گرداند و عذاب دردناکی دارند: کسی که شلوارش را پایین تر از شتالنگ می گذارد، و کسی که منّت می گذارد، و کسی که کالایش را با قسم دروغین می فروشد.»

  این دو حدیث و دیگر احادیث که به همین معنا آمده اند به طور عام و کلی، پایین تر گذاشتن شلوار از شتالنگ پا را خواه از روی تکبر باشد، خواه دلیل دیگری داشته باشد، حرام قرار می دهند؛ چون پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  به طور مطلق و کلی فرموده و مقیّد نکرده است. اگر اسبال به خاطر تکبر باشد، گناه آن بزرگتر و وعیدش سخت تر است.

 زیرا پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  می فرماید:« مَنْ جَرَّ ثَوْبَهُ خُيَلَاءَ لَمْ يَنْظُرْ اللَّهُ إِلَيْهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ» بخاری665 3 و مسلم 2085

 « کسی که لباسش را به قصد تکبر پایین بکشاند، الله تعالي در روز قیامت به او نگاه نمی کند»

 نباید گمان برد که فقط اسبال زمانی ممنوع است که به قصد تکبر باشد، چون پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  در حدیث دیگر این قید را ذکر نکرده است؛ و آن حدیث این است که ایشان صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  به یکی از یارانش فرمود: « إِيَّاكَ وَإِسْبَالَ الْإِزَارِ فَإِنَّهَا مِنْ الْمَخِيلَةِ» ابوداود4084

«از پایین تر گذاشتن شلوار از شتالنگ پا بپرهیز؛ زیرا این کار نوعی تکبر است»

 پس پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  اسبال را تکبر شمرده است. چون اغلب این گونه است که افراد از روی تکبر لباسشان را پایین می گذارند. هرکسی به قصد تکبر این را نکند باید دانست که عمل او وسیله ای برای تکبر است، و وسیله، حکمِ غایت را دارد. همچنین این کار اسراف می باشد. فرد، لباسش را در معرض آلودگی قرار می دهد. اینجاست که عمررَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ جوانی را دید که لباسش از آنجا که دراز است به زمین می خورد، به او گفت: « ارْفَعْ ثَوْبَكَ؛ فَإِنَّهُ أَتْقَى لِرَبِّكَ، وَ أَبْقَى لِثَوْبِكَ» بخاری 3700

«لباست را بالا بزن،چون با این کار تقوای الهی بیشتر رعایت می شود و لباست هم تمیزتر باقی می ماند»

امّا این که وقتی ابوبکر صدیقرَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ به پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  گفت: ای رسول الله شلوارم از شتالنگ پایین تر می افتد؛ مگر آن که مواظب آن باشم، آنگاه پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  فرمود : « لَسْتَ مِمَّنْ يَصْنَعُهُ خُيَلَاءَ» بخاری 5784

«تو از کسانی نیستی که به قصد تکبّر شلوارشان را از شتالنگ پا پایین تر می گذارند»

 منظور پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  این بود که هر کسی مواظب لباسش هست وقتی كه پایین می شود، آن را بالا می زند، از جمله کسانی نیست که لباسشان را از روی تکبّر دراز و پایین نگاه می دارند؛ بلکه لباسشان پایین می آید و آنها آن را بالا می زنند و مواظب آن هستند. بدون شک چنین کسی معذور است. امّا کسی که قصداً آن را پایین می گذارد؛ خواه لباس: پیراهن باشد، خواه شلوار، خواه ازار، چنین کسی در وعید داخل است و در پایین گذاشتن لباسش معذور شمرده نمی شود؛ چون احادیث صحیحی که از اسبال منع می کنند، کلمات و مفهوم آن، وی را شامل می شوند.

پس باید هر مسلمانی از اسبال و پایین گذاشتن لباس بپرهیزد و در این مورد از الله بترسد و لباسش را پایین تر از شتالنگ پا نگذارد تا به این احادیث صحیح عمل نموده باشد و از خشم و عذاب الهی خودش را نجات دهد.

والله ولی التوفیق

شیخ ابن باز، کتاب الدعوة ص 128-129  

IslamPP.Com