الحمدلله،
اطاعت از والدين واجب است تا زمانى است كه مخالف قرآن و سنت پيامبر
صلى الله عليه و سلم سخن نگفته باشند، وگرنه طاعت هيچ مخلوقى در معصيت خداوند
الزامى نيست، همانطور كه پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند: "لا طاعة لمخلوق في
معصية الخالق" يعنى: "طاعت هيچ مخلوقى در معصيت خداوند الزامي نيست"، و اين مسئله
خداوند نيز در قرآن بوضوح بيان فرموده است كه از والدين نهايت احترام و اطاعت شود
تا زمانيكه به معصيت امر نكرده باشند، خداوند ميفرمايد:
" وَوَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ
وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ
إِلَيَّ الْمَصِيرُ * وَإِن جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَن تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ
بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ..."
﴿لقمان: 15-14﴾
«و به انسان در باره پدر و مادرش سفارش كرديم» (اين حقيقت
كه خداوند سفارش به نيكي و شكرگزاري از پدر و مادر را با سفارش به شكرگزاري
از خود مقرون و همراه گردانيد، دلالت بر آن دارد كه حق پدر و مادر از
بزرگترين حقوق بر عهده فرزند است و از نظر وجوب نيز، اين حق از بزرگترين و
محكمترين حقوق ميباشد) «مادرش به او باردار شد با ضعفي بر بالاي ضعفي»
(يعني: مادرش او را در شكمش آبستن شد در حالي كه بهخاطر حمل او با ضعف
روزافزون روبهرو گشت. بهقولي معني اين است: زن خلقتا ضعيف است و باز اين
بارداري، او را با ضعفي ديگر بر بالاي آن ضعف روبهرو ميكند.) «و از شير
بازگرفتنش در دو سال است» (فصال: باز گرفتن طفل از شير است.) «به او سفارش
كرديم كه براي من و پدر و مادرت شكر گزار باش» (اين مضمون سفارش خداوند در
حق پدر و مادر است كه در آغاز آيه آن را ذكر كرد. حق تعالي با ذكر
مشقتهايي كه مادر براي فرزندش ميكشد، در ميان مضمون سفارش فاصله قرار داد
تا حق بزرگ ويژه مادر را به ياد فرزندان آورد و نيز شكرگذاري از پدر و مادر
را با شكر گزاري از خودش مقرون ساخت تا به حق والاي آنها توجه دهد) «و
بازگشت بهسوي من است» (نه بهسوي غير من پس بنگر كه آيا بهراستي
سفارشم را بهجا آوردهاي يا خير؟ و از آنجا كه مادر در معرض سه مرحله پياپي
از مشقت و سختي، يعني دوران بارداري، دوران شيردهي و وضع حمل قرار دارد لذا
سهچهارم نيكي فرزند براي وي و يكچهارم باقيمانده براي پدر قرار داده شده
است چنانكه در حديث صحیح آمده است: رسول خدا صلى الله عليه و سلم به مردي
كهپرسيد: چهكسي به نيكي بر من ذيحقتر است؟ فرمودند: «مادرت». بار ديگر
آن مرد پرسيد: بعد از وي چهكسي ذيحقتر است؟ فرمودند: «مادرت». همينگونه
آن حضرت صلى الله عليه و سلم تا بار چهارم اين جمله را در پاسخ وي تكرار
كردند و باز پرسيد: بعد از وي چهكسي؟ اينبار فرمودند: «پدرت».
و لازم به تذكر است كه شرك به خداوند از بزرگترين گناهان است كه
اصلا بخشيده نميشود و اگر كسى با ذره اى شرك از دنيا برود معذب خواهد شد، خداوند در
سوره لقمان ميفرمايد:
" إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ " ﴿لقمان: 13﴾
" شرك ستمي است بزرگ "
و ميفرمايد:
" إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا
دُونَ ذٰلِكَ لِمَن يَشَاءُ وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ إِثْمًا
عَظِيمًا " ﴿النساء: 48﴾
«مسلما خداوند اين را كه به او شرك ورزيدهشود، نميبخشايد»
(يعني: برايكسي كه بر شرك مرده و قبل از مرگ از آن توبه نكرده است،
احتمال آمرزششرك وي وجود ندارد) «و غيرآن را بر هركه خواهد ميآمرزد» (يعني:
غير اهل شرك از گنهكاران مسلمين در مشيت آمرزش حق تعالي داخلند و اين امر
موكول به اراده وي است، پس حق تعالي براي هركس از موحدان كه بخواهد
ميآمرزد، ولو اين كه هر گناهي را ـ اعم از كبيره يا صغيره ـ مرتكب گرديده
و از گناه خويش توبه هم نكرده باشند ـ و هركه را هم كه بخواهد عذاب
ميكند) «و هركس كه به خدا شرك ورزد، درحقيقت گناه عظيمي را بربافته است»
(زيرا شرك بزرگترين گناهان كبيره است).
و در آيه اى كه خداوند به اطاعت والدين امر كرده است ميفرمايد كه
اگر آنها مشرك باشند و به شرك (كه منفورترين اعمال نزد خداوند است) امر كنند باز هم
با آنها نبايد بدرفتارى شود، و بايد نهايت احترام در قبال آنها از طرف فرزندان
انجام گيرد، و لازم به ذكر است كه كلمه "اف" كه خداوند از گفتن آن به والدين نهى
فرموده است كوچكترين كلمه ى نارضايتى است كه ممكن است يك فرد بگويد پس چه برسد به
كلمات بزرگتر و يا رفتار ناشايست ديگر!؟
و امر به بى حجابى كه شما ميگوييد گناهش به گناه شرك نميرسد،
بنابراين اگر والدين شما را به بى حجابى و يا هر معصيت ديگر امر كنند آنها را اطاعت
نكنيد، ولى احترام و نيكى به آنها واجب است هر چند اگر مرتكب گناه كبيره بشوند.
والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
|