سلسلة خانواده ي خوشبخت – قوانين خانه ي مسلمان

خانه ي مسلمان براساس دسته اي قوانين استوار مي باشد که باعث استحکام آن شده و مسير زندگاني افراد آن را تنظيم مي نمايد. به اين ترتيب اين خانه ها از خانه هاي ديگر بازشناخته مي شوند و قوانين آن برگرفته از قرآن كريم و سنت نبوي شريف و سيره ي پيامبر صلى الله عليه و سلم، و حيات صحابه و تابعين مي باشد.

مهم ترين ارکان اين قوانين عبارتند از:

- داشتن ايمان واقعي به خداوند سبحان و اخلاص مورد لزوم اين ايمان، خشيت هميشگي و تقواي خداوند و اجراي اوامر و پرهيز از نواهي او و ذکر و ياد بسيار پروردگار.

- ايمان به ملائكه ي خداوند و كتاب هايش، ايمان به پيامبران و روز آخرت و قضاء و قدر الهي، خداوند متعال مي فرمايد: {آمن الرسول بما أنزل إليه من ربه والمؤمنون كل آمن بالله وملائكته وكتبه ورسوله لا نفرق بين أحد من رسله} [البقرة: 285]

 يعني: « پيامبر (خدا) بدانچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است ايمان آورده است‏، و مؤمنان همگى، به خدا و فرشتگان و كتاب ها و فرستادگانش ايمان آورده‏اند.»

- ايمان به رسول خدا صلى الله عليه و سلم و پايبندي بر سنت او، عمل نمودن به آنچه بدان امر فرموده و دور گشتن از هرآنچه از آن نهي کرده باشد، که خداوند متعال اينگونه مي فرمايد: {وما آتاكم الرسول فخذوه وما نهاكم عنه فانتهوا} [الحشر: 7]

معني آيه ي شريفه: « و آنچه را پيامبر [او] به شما داد آن را بگيريد و از آنچه شما را باز داشت بازايستيد.»

- به جا آوردن نمازهاي پنجگانه و پايندي و مداومت بر اداي ان ها در وقت معين خود. خداوند متعال مي فرمايد: {إن الصلاة كانت على المؤمنين كتابًا موقوتًا}_[النساء: 103] معني آيه: « همانا که نماز بر مؤمنان در اوقات معين مقرر شده است.»

- اداي حق خداوند در مال و دارائي هاي خويش بوسيله ي دادن زکات و صدقات، پروردگار متعال مي فرمايد: {والذين في أموالهم حق معلوم . للسائل والمحروم} [المعارج: 24-25]

 يعني: « و همانان كه در اموالشان حقى معلوم است* براى سائل و محروم.»

- گرفتن روزه ي ماه مبارک رمضان، خداوند متعال فرموده است: {يا أيها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام كما كتب على الذين من قبلكم لعلكم تتقون}_[البقرة: 183]

 يعني: « اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد.»

- رهسپار شدن براي به جاي آوردن فريضه ي حج در صورت توان و استطاعت. خداوند متعال مي فرمايد: {ولله على الناس حج البيت من استطاع إليه سبيلا}_[آل عمران: 97] يعني: « و براى خدا حج آن خانه بر عهده مردم است [البته بر] كسى كه بتواند.»

- رابطه ي زناشويي بر مدار آرامش، دوستي و مهرورزي برقرار مي گردد، خداوند باري تعالي در قرآن کريم اينگونه بيان مي فرمايد: {ومن آياته أن خلق لكم من أنفسكم أزواجًا لتسكنوا إليها وجعل بينكم مودة ورحمة إن في ذلك لآيات لقوم يتفكرون} [الروم: 21]

 يعني: « و از نشانه‏هاى او اينكه از [نوع] خودتان همسرانى براى شما آفريد تا بدانها آرام گيريد و ميانتان دوستى و رحمت نهاد آرى در اين [نعمت] براى مردمى كه مى‏انديشند قطعا نشانه‏هايى است.»

زن و شوهر بايد براي زندگي مشترک خويش قوانيني را وضع کنند و پايه و اصولي را براي تفهم مشترک ميان خويش و در جهت تداوم دوستي، عشق و مهر و محبت و همچنين براي رسيدن به خوشبختي بنيان بنهند.

- مرد در منزل خويش حق سرپرستي دارد، خداوند متعال مي فرمايد: {الرجال قوامون على النساء بما فضل الله بعضهم على بعض وبما أنفقوا من أموالهم} [النساء: 34]

 يعني: « مردان سرپرست زنانند به دليل آنكه خدا برخى از ايشان را بر برخى برترى داده و [نيز] به دليل آنكه از اموالشان خرج مى‏كنند.»

- رعايت حقوق و وظايف مشترك بين مرد و زن در منزل، رسول خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (الرجل راعٍ في أهله وهو مسئول عن رعيته، والمرأة راعية في بيت زوجها، وهي مسئولة عن رعيتها)

يعني:« مرد، مسئول خانواده و زير دستانش مي باشد. زن در خانه شوهر، مسئول زير دستان خود است.» [متفق عليه]

- پايبندي زن در به جا آوردن حق و حقوق شوهر بر وي و اطاعت از او، پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده اند: (إيما امرأة ماتت وزوجها عنها راضٍ دخلت الجنة) يعني: « هر زني که بميرد و شوهرش از او راضي باشد، به بهشت داخل مي گردد.» [الترمذي]

- حس تعهد پدر خانواده به برآوردن حق و حقوق همسرش با معاشرت و برخورد نيکو و پاکدامن نگاهداشتن وي (با ارتباط زناشويي با وي) و برعهده گرفتن خرج و مخارج او، رسول خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (إذا أنفق المسلم نفقة على أهله وهو يحتسبها؛ كانت له صدقة) يعني: « اگر مسلمان، به نيت ثواب به خانواده اش، انفاق نمايد، برايش صدقه، محسوب مي شود.»_[متفق عليه]

- احساس مسئوليت والدين در مورد مراقبت از فرزندان، تربيت نيکوي آنان و آموختن مسائل ديني به ايشان، پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم فرموده است: (مروا أولادكم بالصلاة وهم أبناء سبع سنين، واضربوهم عليها وهم أبناء عشر سنين . وفرقوا بينهم في المضاجع) يعني: « اولاد خود را در هفت سالگي به نماز امر نموده و از ده سالگي به نماز امر نموده و آنها را بخاطر ترک نماز بزنيد وخوابگاهشان را جدا کنيد.» [ابوداود]

- پايبندي فرزندان به نيکي با والدين و اطاعت از آنان در آنچه مورد رضاي پروردگار باشد، خداوند متعال مي فرمايد: {وقضى ربك ألا تعبدوا إلا إياه وبالوالدين إحسانًا}_[الإسراء: 23] يعني:« و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد.»

- نگه داشتن پيوند با خويشان و نيکي با نزديکان و دوستان، خداوند باري تعالي فرموده است: {واتقوا الله الذي تساءلون به والأرحام} [النساء: 1] يعني: « و از خدايى كه به [نام] او از همديگر درخواست مى‏كنيد پروا نماييد و زنهار از خويشاوندان مبريد.»  و رسول خدا صلى الله عليه و سلم نيز سفارش نموده اند که: (من سره أن يُبسط له في رزقه، وأن يُنسأ له في أثره، فليصل رحمه) يعني: « کسي که دوست بدارد اينکه روزي اش فراخ گرديده و عمرش طولاني گردد، بايد صلهء رحمش (پيوستگي با نزديکان) را پيوسته بدارد.» [البخاري]

باز آنحضرت صلى الله عليه و سلم چنين فرموده است: (من أبَر البر أن يصل الرجل وُدَّ أبيه) معني حديث: « بهترين احسان اينست که شخص دوستي پدرش را استمرار دهد با دوستان پدرش و با دوستان پدرش پيوستگي کند.»_[مسلم والترمذي]

- پايبندي به حق و حقوق همسايه، پيامبر صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (مازال جبريل يوصيني بالجار حتى ظننتُ أنه سيورِّثه) يعني: « هميشه جبرئيل عليه السلام مرا در مورد همسايه توصيه مي نمود، تا اينکه گمان کردم شايد همسايه از همسايه ميراث ببرد.» [متفق عليه]

- شناخت برتري و امتيازات شايسته ي هر کس و احترام نهادن به بزرگ ترها، رسول خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (ليس منا من لم يرحم صغيرنا ويعرف شرف كبيرنا) يعني: « کسي که به کوچک ما رحم نکرده و به شرافت بزرگ ما آشنا نباشد، از ما نيست.»_[ابوداود والترمذي]، همچنين آنحضرت صلى الله عليه و سلم فرموده است: (أنزلوا الناس منازلهم) يعني: « هر کسي را به جايگاهش قرار دهيد.» [ابوداود] ضعيف ، الضعيفة ( 1894 ) ، ضعيف الجامع ( 1344 )

- آراستگي به شکيبايي در برابر دشواري ها و مصيبت ها در تمام جوانب زندگي، خداوند متعال چنين مي فرمايد: {يا أيها الذين آمنوا استعينوا بالصبر والصلاة إن الله مع الصابرين} [البقرة: 153] يعني: « اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد از شكيبايى و نماز يارى جوييد زيرا خدا با شكيبايان است.»

- راستي در معامله و سخن گفتن، پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (إن الصدق يهدي إلى البر وإن البر يهدي إلى الجنة) يعني: « همانا راستگويي، انسان را بسوي نيكي، رهنمون مي شود. و نيكي، انسان را به بهشت مي رساند.» [متفق عليه]

- توكل بر خداوند و اعتماد به او، خداوند سبحان در قرآن کريم فرموده است: {ومن يتوكل على الله فهو حسبه} _[لطلاق: 3] يعني: « و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است‏!»

- استقامت بر مسير خداوند، پروردگار متعال مي فرمايد: {فاستقم كما أمرت} [هود: 112] يعني: « پس همان گونه كه دستور يافته‏اى ايستادگى كن.»

- شتافتن به سوي کارهاي نيک و اعمال صالح، خداوند متعال مي فرمايد: {فاستبقوا الخيرات}
[المائدة: 48] يعني: « پس در كارهاى نيك بر يكديگر سبقت گيريد.»

- اجتناب از بدعت و امور منکر، پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (من أَحْدَث في أمرنا هذا ما ليس فيه؛ فهو رَدّ) يعني: « کسيکه در اين امر "دين ما" چيزي را بياورد که از آن نيست مردود است.» [متفق عليه]

- همکاري در کارهاي نيک و خداترسي؛ در تمام امور زندگي. خداوند متعال مي فرمايد: {وتعاونوا على البر والتقوى.} [المائدة: 2] يعني: « و در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد.»
- سعي در خيرخواهي و نصيحت و امر به معروف و نهي از منكر، رسول خدا صلى الله عليه و سلم فرموده اند: (الدين النصيحة) معني حديث: «دين يعني خيرخواهي!» [مسلم]

- خودداري از ظلم و ستم، پيامبر صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (اتقوا الظلم، فإن الظلم ظلمات يوم القيامة) يعني: « از ظلم بترسيد، زيرا ظلم تاريکي هاي روز قيامت است.» [مسلم]

- پرده پوشي از عيوب ديگران و پاسداشتن حريم آنان، رسول بزرگوار اسلام صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (لا يستر عبدٌ عبدًا في الدنيا، إلا ستره الله يوم القيامة.) يعني: « نمي پوشاند بنده اي (عيب هاي) بنده اي ديگر را مگر اينکه خداوند در روز قيامت (عيب هاي) او را مي پوشاند.» [مسلم]

- برآوردن نياز ديگر مسلمانان، پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده اند: (من كان في حاجة أخيه كان الله في حاجته، ومن فرج عن مسلم كُرْبة؛ فرج الله عنه بها كربة من كرب يوم القيامة.) يعني: « کسي که در صدد برآوردن نيازمندي و حاجت برادرش باشد، خداوند در برآوردن حاجتش ياري اش مي نمايد. کسي که مشکل مسلماني را حل کند، خداوند در برابر آن مشکلي از مشکلات روز قيامت او را مي گشايد.» [مسلم]

- بي توجهي به مال دنيا و کاستن از رنج و زحمت هاي آن، خداوند متعال اينگونه  مي فرمايد: {وما الحياة الدنيا إلا متاع الغرور} [الحديد: 20] يعني: «و زندگانى دنيا جز كالاى فريبنده نيست.»

- ميانه روي و صرفه جويي در خرج و مخارج زندگي و در خورد و نوش، خداوند متعال مي فرمايد: {والذين إذا أنفقوا لم يسرفوا ولم يقتروا وكان بين ذلك قوامًا} [الفرقان: 67] يعني: «و كسانى‏اند كه چون انفاق كنند نه ولخرجى مى‏كنند و نه تنگ مى‏گيرند و ميان اين دو [روش] حد وسط را برمى‏گزينند.»

- بخشش و جوانمردي، خداوند متعال در قرآن کريم فرموده است: {وما تنفقوا من خير فإن الله به عليم} [البقرة: 273] يعني: «و هر مالى انفاق كنيد، قطعاً خدا از آن آگاه است‏.»

-  ايثار کردن و اجتناب از بخل و تنگ نظري، خداوند متعال مى فرمايد: {ويؤثرون على أنفسهم ولو كان بهم خصاصة ومن يوق شح نفسه فأولئك هم المفلحون} [الحشر: 9] يعني: «و هر چند در خودشان احتياجى [مبرم] باشد آنها را بر خودشان مقدم مى‏دارند و هر كس از خست نفس خود مصون ماند ايشانند كه رستگارانند.»

- پرهيزگاري و دوري از شبهات، رسول الله صلى الله عليه و سلم مي فرمايد:( إن الحلالَ بَيِّن وإن الحرام بَيِّن، وبينهما مُشْتَبِهات لا يعلمهن كثير من الناس، فمن اتقى الشبهات فقد استبرأ لدينه وعرضه، ومن وقع في الشبهات وقع في الحرام) يعني: «همانا حلال واضح است و حرام واضح است و در ميان آن دو امور مشتبهي وجود دارد که بسياري مردم آن را نمي دانند پس آنکه از شبهات بپرهيزد براي دين و آبروي خود پاکي جسته است و آنکه به شبهات آلوده شود، در حرام افتاده است.» [متفق عليه]

- فروتني و فروهشتن بال تواضع، پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده است: ( إن الله أوحى إليَّ أن تواضعوا؛ حتى لا يفخر أحدٌ على أحدٍ؛ ولا يبغي أحدٌ على أحدٍ) يعني: «هر آئينه خداوند به من وحي نمود که فروتني کنيد؛ تا کسي بر کسي ستم نکند و کسي بر کسي ننازد.» [مسلم]

- بردباري، ملايمت و مهرباني، پروردگار متعال در قرآن کريم مي فرمايد: {والكاظمين الغيظ والعافين عن الناس والله يحب المحسنين} [آل عمران: 134] يعني: « و آنانکه خشم خود را فرو مى‏برند و از مردم در مى‏گذرند و خداوند نكوكاران را دوست دارد.» و رسول خدا صلى الله عليه و سلم فرموده است: (إن الرفق لا يكون في شيء إلا زانه، ولا ينزع من شيء إلا شانه) يعني: «نرم رفتاري در هيچ چيزي نمي باشد، جز اينکه آن را زينت مي دهد و از هيچ چيزي بدور نمي شود، مگر اينکه آن را زشت مي سازد.» [مسلم]

- آراستگي به شرم و حيا، پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم چنين مي فرمايد: (الحياء لا يأتي إلا بخير) يعني: «حياء جز خير چيزي را ببار نمي آورد.»[متفق عليه]

- وفاي به عهد، خداوند باري تعالي مي فرمايد: {وأوفوا بالعهد إن العهد كان مسئولا} [الإسراء: 34] يعني: «و به پيمان [خود] وفا كنيد زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد.»

- لبخند و سرزندگي، رسول الله صلى الله عليه و سلم فرموده اند: (تبسمك في وجه أخيك لك صدقة) يعني: «لبخند تو به روي برادرت صدقه اي براي تو است.» [الترمذي]

- متانت و آرامش، خداوند متعال فرموده اند: {وعباد الرحمن الذين يمشون على الأرض هونًا} [الفرقان: 63] يعني: « و بندگان خداى رحمان كسانى‏اند كه روى زمين به نرمى گام برمى‏دارند.»

- خوشرفتاري، پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (أكمل المؤمنين إيمانًا أحسنهم خلقًا، وخياركم خياركم لنسائهم) يعني: « کاملترين مؤمنان از روي ايمان کسي است که اخلاقش بهتر باشد، و بهترين شما، بهترين شما با زنان شان هستند.» [الترمذي]

- سلام کردن، خداوند متعال چنين مي فرمايد: {فإذا دخلتم بيوتًا فسلموا على أنفسكم تحية من عند الله مباركة طيبة} [النور: 61] يعني: « پس چون به خانه‏هايى درآمديد به يكديگر سلام كنيد درودى كه نزد خدا مبارك و خوش است.»

- اجازه ي ورود طلبيدن. خداوند متعال مي فرمايد: {يا أيها الذين آمنوا لا تدخلوا بيوتًا غير بيوتكم حتى تستأنسوا وتسلموا على أهلها ذلكم خير لكم لعلكم تذكرون} [النور: 27] يعني: « اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد به خانه‏هايى كه خانه‏هاى شما نيست داخل مشويد تا اجازه بگيريد و بر اهل آن سلام گوييد اين براى شما بهتر است باشد كه پند گيريد.»

- نيکي و خوشرفتاري با خدمتکاران. رسول خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (فمن كان أخوه تحت يده فَلْيُطعمه مما يأكل، ولْيُلبسه مما يلبس، ولا تكلفوهم ما يغلبهم، فإن كلفتموهم فأعينوهم ) يعني: « پس آنکه برادرش زير دستش باشد، بايد او را از آنچه مي خورد، بخوراند و از آنچه مي پوشد، بپوشاند. و آنها را به چيزي مکلف نکنيد که توانائي آن را نداشته باشند و اگر آنان را مأمور کرديد، پس همکاريشان کنيد.» [متفق عليه]

- علاقمندي و دوست داشتن دانش و دانش اندوزي. پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده اند: (من سلك طريقًا يلتمس فيه علمًا؛ سهل الله له طريقًا إلى الجنة) يعني: «کسي که راهي را در جستجوي دانش بپويد، خداوند راهي به سوي بهشت را برايش هموار مي سازد.» [مسلم]

- پرهيز از کنجکاوي در کار ديگران، غيبت و سخن چيني. خداوند متعال مي فرمايد: {يا أيها الذين آمنوا اجتنبوا كثيرًا من الظن إن بعض الظن إثم ولا تجسسوا ولا يغتب بعضكم بعضًا أيحب أحدكم أن يأكل لحم أخيه ميتًا فكرهتموه واتقوا الله إن الله تواب رحيم.} [الحجرات: 12] يعني: « اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پاره‏اى از گمانها گناه است و جاسوسى مكنيد و بعضى از شما غيبت بعضى نكند آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده‏اش را بخورد از آن كراهت داريد [پس] از خدا بترسيد كه خدا توبه‏پذير مهربان است.»

- دوري از حسد. رسول خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (إياكم والحسد؛ فإن الحسد يأكل الحسنات كما تأكل النار الحطب) يعني: « از حسد بپرهيزيد، زيرا حسد نيکي ها را مي خورد، همانطور که آتش هيزم يا علف را مي خورد.» [ابوداود] سلسلة الأحاديث الضعيفة والموضوعة

- دوري از بدگماني. پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم مي فرمايد: (إياكم والظن؛ فإن الظن أكذب الحديث) يعني: « از گمان بپرهيزيد، زيرا گمان دروغترين گفته ها است.» [متفق عليه]

- توجه و اهتمام به زيبايي خانه. رسول خدا صلى الله عليه و سلم فرموده است: (إن الله -تعالى- جميل يحب الجمال.) يعني: « خداوند زيبا است و زيبائي را دوست مي دارد.» [مسلم]

- رعايت نظم در همه ي امور منزل.

ترجمه: مسعود

مصدر: سايت نوار اسلام

IslamTape.Com