اجرای  صیغه  عقد  نكا‌ح  بغیراز  زبان  عربی

بسم الله الرحمن الرحیم

فقهاء  اتفاق  نظردارند  براینكه  اگر  طرفین  عقد  ازدواج  یا  یكی  ازآنها  زبان  عربی  را  نفهمد،  ادای  صیغه  عقد  بزبان  غیراززبان  عربی  نیزجایزاست‌.  ولی  اگر  هردو  طرف  زبان  عربی  را  بفهمند  وبتوانند  صیغه  عقد  را  بزبان  عربی  اداكنند،  آیا  دراین  صورت بزبان  غیر  از  زبان  عربی  اجرای  صیغه  عقد  جایز  است‌؟ 

ابن  قدامه  در  مغنی‌گفته  است‌:  هركس  بتواند  صیغه  نكاح  را  بزبان  عربی‌گوید  اجرای  صیغه  نكاح‌،  بغیراززبان  عربی  برای  اوصحیح  نیست‌،  شافعی  نیزدر  یكی  از  دو  قول  خود،  چنین‌گفته  است‌.  ابوحنیفه‌گوید:  در  اینصورت  نیز  اگر  با  لفظ  ویژه  نكاح  -‌كه  معنی  نكاح  را  درآن  زبان  برساند  -‌و  بغیراززبان  عربی‌،  صیغه  را  اجراكند،  عقد  نكاح  صحیح  است‌،  همانگونه‌كه  بزبان  عربی  نیز  صحیح  است‌. 

ولی  بنظر  ما  صحیح  نیست  چون  صیغه  عقد  بلفظ  نكاح  وتزویج  ادا  نشده  است  با  اینكه  می‌توانستند  به  عربی  اجراكنند  همانگونه‌كه  اگر  لفظ  “احلال‌”  را  بكار  ببرد  نیزصحیح  نیست‌.  یعنی  با  وجود  قدرت  برگفتن  صیغه  عقد،  بلفظ  انكاح  و  تزویج‌،  عدول  از  آنها،  جایز  نیست‌.  ولی  برای‌كسی‌كه  عربی  را  نیكو  نمی‌داند،  اجرای  صیغه  عقد  نكاح  بزبان  خودش  صحیح  است‌،  چون  او  از  غیر  زبان  خود،  عاجز  است  و  حكم  “‌اخرس‌”  و  لال  را  دارد.

ولی  باید  معنی  دقیق  دولفظ  عربی‌انكاح  وتزویج  را،  درزبان  خود،  بگونه‌ای  و  با  كلمات  و  الفاظی  اداكند،‌كه  معنی  آنها  را  برساند.كسی‌كه  عربی  را  نیكو  نمی‌داند  بر  وی  واجب  نیست‌كه  الفاظ  نكاح  را  بزبان  عربی  یادگیرد.  خطابی‌گوید:  چیزی‌كه  زبان  عربی  درآن  شرط  صحت  باشد،  با  وجود  قدرت  یادگیری‌،  تعلیم  و  یادگیری  آن  واجب  است‌،  مانند  تكبیربزبان  عربی‌.

 دلیل  نظریه  اول  آنست‌كه  نكاح  خود  واجب  نیست  پس  تعلم  ویادگیری  اركان  آنهم  بزبان  عربی  واجب  نشده  است  وبیع  نیزچنین  می‌باشد.  ولی  تكبیرخود  واجب  است‌،  پس  یادگیری  آنهم  بزبان  عربی  واجب  است‌.  اگر  یكی  از  طرفین  عقد  نكاح‌،  عربی  را  نیكو  می‌دانست  و  دیگری  نمی‌دانست  آنكه  عربی  را  می‌داند  صیغه  عقد  را  بزبان  عربی  ودیگری  بزبان  خودگوید.  اگریكی  ازآنها  زبان  دیگری  را  نمی‌دانست‌،  بایدكسی‌كه  زبان  هردو  را  می‌داند  و  مورد  اطمنان  نیزمی‌باشد،  بوی  خبربدهدكه  آنچه  طرف  می‌گوید  دقیقا  معنی  لفظ  نكاح  می‌باشد.

 درحقیقت  آنچه  بنظرما  می‌رسد  اینست‌،‌كه  این  سختگیری‌ها  لازم  نیست  ودین  خدا  آسان  و  سهل  و  ساده  است  و  قبلا  نیزگفتیم‌كه  ركن  حقیقی  ازدواج  رضایت  طرفین  است  و  ایجاب  و  قبول  بیانگراین  رضایت  و  دلیل  آن  می‌باشد،  پس  بهرزبانی  این  رضایت  بیان  گردد  كافی  است‌.

ابن  تیمیه‌گوید:  نكاح  اگرچه  تقرب  بخدا  و  طاعت  است‌،  ولی  مانند  “‌عتق  =  آزاد  كردن  بنده  و  برده  وصدقه  واحسان‌،  بهر  زبانی  بیان  شود،  صحیح  است  ولفظ  خاص  عربی  یا  غیرعربی‌،  برای  آن  معین  نشده  است‌.  بعلاوه  اگر یكنفر غیرعربی  فعلا عربی  را  یادگرفت‌،  چه  بسا  مفهوم  ازدواج  را  آنگونه‌كه  در  زبان  خود  بدان  عادت‌گرفته  است‌،  درزبان  عربی  نفهمد.  بلی  اگرگفته  شود:  بدون  نیازوضرورت‌،  اجرای  عقود  و  خطابات  بغیر  از  زبان  عربی‌،  مكروه  است  سخن  بیمورد  نمی‌باشد.  همانگونه‌كه  از  مالك  و  احمد  و  شافعی  روایت  شده  است  كه  گفته‌اند  اگر  نیاز  و  ضرورت  نباشد،  عادت  به‌گفتگو  بغیر  از  زبان  عربی‌،  مكروه  است‌.

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏